%0 Journal Article %T تغییرات مکانی و زمانی روند در دما و بارش حوضه آبریز فرامرزی ارس %J تحقیقات منابع آب ایران %I انجمن علوم و مهندسی منابع آب %Z 1735-2347 %A نوری, مهراب %A مرید, سعید %A کریمی, نعمت‌الله %A غلامی, هوشنگ %D 2021 %\ 11/22/2021 %V 17 %N 3 %P 104-117 %! تغییرات مکانی و زمانی روند در دما و بارش حوضه آبریز فرامرزی ارس %K حوضه فرامرزی ارس %K روند تغییرات دما و بارش %K CRU %K Persiann-CDR %K TRMM %R %X رودخانه فرامرزی ارس طی سال­‌های اخیر، روند کاهشی قابل‌­توجهی در نقطه ورودی سد ارس داشته است. به‌­منظور علت‌­یابی این مشکل، به ارزیابی روند تغییرات متغیرهای هواشناسی در این حوضه پرداخته شد. به‌­سبب فرامرزی بودن منطقه مطالعاتی و نبود دسترسی به داده­‌های مشاهداتی، از محصولات ماهواره­ای TRMM3B43V71 و PERSIANN_CDR و پایگاه داده­‌های اقلیمی CRU2 به‌عنوان منابع جایگزین استفاده شد. ارزیابی محصولات بارشی بر اساس معیارهای آماری نشان داد که TRMM3B43V7 با ضریب همبستگی 0/87 و 0/74 و ریشه دوم میانگین مربعات خطا 65/64 و 84/56 میلی­متر و همچنین مقدار اریبی 6/75 و 18/6 درصد، به ترتیب در ایستگاه‌های باران‌­سنجی قارص و ماکو بهترین عملکرد را داشته است. همچنین، پایگاه داده­‌های اقلیمی CRU با ضریب همبستگی بالا و RMSE پایین و تنها با 3/7 درصد کم برآوردی نتایج قابل قبولی در برآورد دما در منطقه مطالعاتی داشت. به‌­منظور بررسی روند تغییرات بارش و دما، از آزمون‌های ناپارامتری من­- کندال و شیب سنس بهره گرفته ­شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات بارش در مقیاس سالانه، جز در قسمت‌­های مرکزی حوضه، به صورت افزایشی بوده است. این تغییرات در مقیاس فصلی بیشتر خود را نشان می‌­دهد، به نحوی که در فصل بهار روند تغییرات به صورت کاهشی و در فصل پاییز به صورت افزایشی بوده است. دما نیز بطور یکسان در کل منطقه مطالعاتی سیر صعودی را نشان می‌­دهد. باتوجه به نتایج تحقیق، ملاحظه شد که عوامل اقلیمی برای توجیه کاهش ورودی‌ها به سد ارس کافی نیستند و بررسی عوامل انسانی به همراه اثر ذوب برف نیز لازم به توجه هستند که در دستور کار ادامه این مطالعات است. %U https://www.iwrr.ir/article_137281_64af5c5bb2506bc58dc398f3ec21e5dc.pdf