%0 Journal Article %T کاهش اثر ناهم واریانسی در محاسبه میانگین بارش سالانه ایران؛ بخش دوم :مقیاس مکانی حوزه آبخیز %J تحقیقات منابع آب ایران %I انجمن علوم و مهندسی منابع آب %Z 1735-2347 %A صفی‌خوانی, ساجده %A حلی‌ساز, ارشک %D 2022 %\ 05/22/2022 %V 18 %N 1 %P 208-226 %! کاهش اثر ناهم واریانسی در محاسبه میانگین بارش سالانه ایران؛ بخش دوم :مقیاس مکانی حوزه آبخیز %K هم‌واریانسی %K نابرابری واریانس خطاها %K آزمون لوین %K بارش %R %X ایران کشوری ناهموار با تنوع اقلیمی بسیار زیاد است. این اقلیم‌های مختلف بر ناهم‌واریانسی داده‌های بارش تأثیر دارند، زیرا رفتارهای بی‌قاعده‌ی بارش باعث ایجاد ناهم‌واریانسی می‌شوند و بارش متغیری گمشده در ناهم‌واریانسی است. بنابراین در این پژوهش با مبنا قراردادن مقیاس مکانی حوزه‌ی آبخیز و بررسی داده‌های بارش 146 ایستگاه همدید، اثر ناهم‌واریانسی بر میانگین بارش کشور در مقیاس زمانی فصلی ازطریق آزمون لوین مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که داده‌های بارش در مقیاس حوزه‌ی آبخیز نیز ناهم‌واریانس هستند و اثرگذاری مفهوم ناهم‌واریانسی بر داده‌های بارش را می‌توان به‌وضوح در حوزه‌های آبخیز دریای مازندران و فلات مرکزی مشاهده کرد. به‌طوری که هم‌واریانس‌ترین و ناهم‌واریانس‌ترین زیرحوزه‌ها در هر چهار مقیاس زمانی، در این دو حوزه‌ی آبخیز قرار دارند. حتیّ وجود تناسب در پراکنش و توزیع ایستگاه‌های همدید، باز نتوانسته است از بروز ناهم‌واریانسی در داده‌های بارش این دو حوزه‌ی آبخیز جلوگیری کند. بنابراین ناهم‌واریانسی داده‌های بارش، کاربرد مفهوم میانگین در مقیاس مکانی حوزه‌ی آبخیز را نیز همانند مقیاس مکانی نواحی اقلیمی به چالش می‌کشد. برای نیل به میانگینی کارآ از بارش سالانه کشور لازم است از محاسبه‌ی میانگین بارش در هر دو مقیاس مکانی نواحی اقلیمی و حوزه‌ی آبخیز درجه دو پرهیز کرد. در مرحله‌ی بعدی نیز با تعیین علّت ناهم‌واریانسی خطاهای داده‌های بارش و انتخاب بهترین مدل یا مدل‌هایی که می‌توانند ناهم‌واریانسی داده‌های بارش را در مقیاس حوزه‌ها‌ی آبخیز درجه‌های 3، 4، 5، 6 و 7 در نظر بگیرند، اثر ناهم‌واریانسی داده‌های بارش کشور را کاهش داد. %U https://www.iwrr.ir/article_150036_14342414daa2888112063aa571e2d6a1.pdf