انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
پیشگفتار
0
1
FA
محمد
کارآموز
karamouz@ ut.ac.ir
https://www.iwrr.ir/article_15974.html
https://www.iwrr.ir/article_15974_975d8330c24b813b9e9997663e67aa74.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
ارزش و هزینه کامل آب : مطالعه موردی سد علویان
1
12
FA
سید عباس
جعفری
کارشناس ارشد اقتصاد/ وزارت نیرو
absjafari@yahoo.co.uk
در فرایند توسعه اقتصادی کشورها که همراه با رشد فزاینده جمعیت و توسعه بخش کشاورزی میباشد، دسترسی به منابع آب مطمئن ضرورت مییابد. طرحهای تامین و انتقال آب از منظر مسایل اقتصادی و اجتماعی از جمله ارزشها و هزینههای تامین و مصرف آب مهم تلقی میگردند. لذا این مقاله به مبانی نظری و مدلهای عملیاتی برآورد هزینه و ارزش آب میپردازد. ارزشهای آب به بخشهای مستقیم و غیر مستقیم ناشی از مصرف آب، ارزشها و فواید اجتماعی و ارزش ذاتی و هزینه کامل آب نیز به بخشهای هزینههای تامین, پیامدهای اقتصادی و زیست محیطی تقسیم میشوند. نمونه منتخب مطالعاتی این تحقیق، سد علویان و شبکه پایاب آن در حوزه آبریز دریاچه ارومیه است. این سد دارای ظرفیت استحصال سالیانه برابر حجم 123 میلیون متر مکعب آب است که 101 میلیون متر مکعب آن از طریق شبکه آبیاری صوفیچای به بخش کشاورزی تخصیص یافته است. بر طبق محاسبات انجام شده هزینه کامل هر متر مکعب آب در پای سد و شبکه آبیاری به ترتیب برابر 92 و 182 ریال و بطور متوسط 174 ریال برآورد شدهاند. از طرفی مجموع ارزش آب در مصارف مختلف بعلاوه ارزشهای اجتماعی اجرای طرح در شرایط ایدهال برابر 1622 ریال و ارزش ذاتی برابر 313 ریال برآورد گردیده است.
ارزش آب,ارزش ذاتی,ارزشهای اجتماعی,هزینه آب,پیامدهای زیست محیطی
https://www.iwrr.ir/article_15440.html
https://www.iwrr.ir/article_15440_1f480c5a6553b7e3b19658e297b3f1ca.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
تاثیر عدم اطمینان بر معیارهای مخاطره در مدیریت مخزن
13
26
FA
آرمان
گنجی
استادیار/ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، ایران
داور
خلیلی
استادیار/ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، ایران
dkhalili@shirazu.ac.ir
مهران
همایونفر
دانشجوی کارشناسی ارشد/گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، ایران.
در شرایطی که یک سیستم پیچیده مورد مطالعه قرار میگیرد یا در مورد آن اطلاعات زیادی در دسترس نیست، طراحی، پیشبینی و ارزیابی راندمانها، نتیجه نهایی اجرای پروژه و سود و زیانهای حاصله از آن چندان دقیق نخواهند بود. در چنین شرایطی ارزیابی تاثیر عدم اطمینان، حتی بر شاخصهای خطرپذیری که خود زیر مجموعهای از عدم اطمینان به حساب میآیند، ضروری است. هدف اصلی از این مقاله معرفی و بررسی تاثیر دو عامل بروز عدم اطمینان (عدم اطمینان آماری و عدم اطمینان پارامتری) بر معیارهای مخاطره مورد استفاده در شبیهسازی و بهینهسازی مخزن میباشد. در قسمت شبیهسازی، تاثیر عدم اطمینان آماری و پارامتری بر معیارهای متداول مخاطره (معیار اعتمادپذیری حجمی و معیار اعتمادپذیری شمارشی) و همچنین دو معیار دیگر مخاطره (آسیبپذیری و برگشتپذیری) بررسی میگردد. در قسمت بهینهسازی تاثیر وارد کردن عدم اطمینان بر کارایی قانون کاربری مخزن بررسی میشود. در این خصوص تاثیر عدم اطمینان آماری بر دو معیار مخاطره (قابلیت اعتماد پذیری شمارشی و هدرروی) مورد ارزیابی قرار میگیرد. برای این منظور دو مخزن در حال ساخت استان فارس برای مطالعه انتخاب میشوند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان خواهد داد که وارد کردن عدم اطمینان (آماری یا پارامتری) بسته به واریانس جریانهای ورودی به مخزن سد و مدیریت مخزن و آب رها شده از آن، تاثیرات و نتایج متفاوتی را بر شاخصهای مخاطره ایجاد میکند. نتایج چنین تحقیقاتی میتواند طراحان را در انتخاب شاخصهای مناسب مخاطره برای مدیریت مخزن یاری دهد.
خطرپذیری,عدم اطمینان,مدیریت مخزن سد
https://www.iwrr.ir/article_15451.html
https://www.iwrr.ir/article_15451_b3e1539980bc671cac5915a350f6584c.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
تحلیل مکانی شاخصهای خشکسالی SPI وEDI در استان تهران
27
38
FA
روح انگیز
اختری
دانشجوی کارشناسی ارشد /سازههای آبی، دانشگاه تربیت مدرس
محمد حسین
مهدیان
استادیار /پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
mahdian.mhossein@gmail.com
سعید
مرید
0000-0002-7024-1657
استادیار/ دانشگاه تربیت مدرس
morid_sa@modares.ac.ir
سیستمهای پایش در تدوین طرحهای مقابله با خشکسالی و مدیریت آن از اهمیت زیادی برخوردار هستند که بدین منظور از شاخصهای خشکسالی برای بیان کمی این پدیده استفاده میگردد. اما معمولا این شاخصها به صورت نقطهای محاسبه میشوند و لازم است تا به صورت مکانی پردازش شده و نقشههای مربوط ارائه گردند. روشهای زمینآمار از جمله تکنیکهائی میباشند که میتواند در این راستا مورد استفاده قرار گیرد و این در صورتی است که متغیر مورد بررسی یک متغیر مکانی باشد. تحقیق حاضر تلاشی است برای تحلیل مکانی شاخصهای خشکسالی و تهیه نقشههای مربوط که در آن سعی شده ابتدا با توجه به استاندارد شدن بارندگی برای محاسبه این شاخصها، متغیر مکانی بودن آنها مورد بررسی قرار گیرد. در مرحله بعد روشهای مختلف زمین آماری شامل روشهای کریجینگ، کوکریجینگ، TPSS با و بدون متغیر کمکی و میانگین متحرک وزندار (WMA) برای تحلیل مکانی آنها مورد ارزیابی واقع شود. پایش خشکسالی براساس شاخصهای SPI و EDI با استفاده از آمار و اطلاعات 43 ایستگاه در سطح استان تهران انجام و سپس نقشههای خشکسالی تهیه و ارزیابی شده است. نتایج تحقیق ضمن تأیید متغیر مکانی بودن شاخصها، نشان داد که هر چند روش کریجینگ از دقت بالاتری برخوردار بوده است ولی با لحاظ نمودن سرعت عمل و استفاده از این نتایج در سیستمهای پایش فعال، روش میانگین متحرک وزندار نیز دقت کافی را دارا است.
خشکسالی,زمین آمار,SPI,EDI,کریجینگ,میانگین متحرک وزندار,TPSS
https://www.iwrr.ir/article_15452.html
https://www.iwrr.ir/article_15452_a57d6709be37ee85ac5da01883998a43.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
مقایسه روشهای استخراج خطوط همزمان پیمایش برای استفاده در روش روندیابی زمان – مساحت
39
50
FA
علیرضا
شکوهی
استادیار/ دانشگاه ببنالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
shokoohi@ikiu.ac.ir
بهرام
ثقفیان
0000-0003-2846-2840
دانشیار/ مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران، ایران
b.saghafian@gmail.com
روش زمان - مساحت یکی از مناسبترین و سادهترین تکنیکهای روندیابی حوضهها میباشد و بالقوه میتواند به عنوان یک مدل توزیعی مورد استفاده قرار گیرد. کاربرد روش زمان - مساحت با نرم افزارهای GIS به سهولت امکانپذیر است. در این مقاله روشهای موجود برای تعیین موقعیت خطوط همزمان پیمایش (ایزوکرون) در مقایسه با روش تحلیلی موج سینماتیک مطالعه شدهاند. در بسیاری از روشهای موجود، زمان پیمایش با فرض تناسب زمان تمرکز با توانی از فاصلة نقاط تا خروجی حوضه، تعیین میشود. در این تحقیق با بررسی طیفی از توانها نشان داده شده است که در صورت در نظر گرفتن جهت صحیح حرکت موج و تعیین موقعیت خطوط هم پیمایش از بالادست حوضه به سمت پایین دست، توان مناسب برای آنکه استفاده از روش زمان – مساحت نزدیکترین هیدروگراف را به راه حل تحلیلی موج سینماتیک بدست دهد کدام است. بدین ترتیب به کمک نتایج این تحقیق میتوان از این پس بجای استفاده از روشهای تجربی تولید خطوط همزمان پیمایش ، از روشی مبتنی بر هیدرولیک امواج استفاده نمود.
زمان – مساحت,موج سینماتیک,زمان تعادل,خطوط همزمان پیمایش,طول جریان
https://www.iwrr.ir/article_15453.html
https://www.iwrr.ir/article_15453_bbdb82d54612e5aba721efd50c90d606.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
تحلیل منطقه ای برآورد رسوب معلق درحوضه اصفهان و سیرجان
51
65
FA
سید حمیدرضا
صادقی
0000-0002-5419-8062
مدیر و دانشیار /گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، مازندران، نور
sadeghi@modares.ac.ir
درعلی
نجفی
دانش آموخته /گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، مازندران، نور
مهدی
وفاخواه
مربی /گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، مازندران، نور
vafakhah@modares.ac.ir
تعداد کم ایستگاههای رسوب سنجی و محدودیت تعداد سالهای دارای آمار و همچنین تعداد کم نمونه برداریها در وقایع سیلابی بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک کشور، تجزیه و تحلیل بار رسوب رودخانهها را با مشکل مواجه کرده است. از این رو استفاده از ابزارهای تحلیل منطقهای جهت دستیابی به مدلهای مناسب برآورد بار رسوبی ضروری به نظر میرسد. با هدف دستیابی به چنین مدلهایی، این مطالعه در حوضه اصفهان و سیرجان واقع در منطقه مرکزی ایران با وسعت حدود 99300 کیلومتر مربع انجام شده است. در این تحقیق میانگین تولید رسوب روزانه زیرحوضهها به عنوان متغیر وابسته و 49 ویژگی فیزیوگرافی، هیدرولوژیکی، کاربری اراضی، زمین شناسی و اقلیمی مربوط به 14 زیرحوضه منتخب با طول دوره مشترک آماری 11 سال به عنوان متغیرهای مستقل انتخاب شدند. جهت دستیابی به مناسبترین شیوه تهیه مدل وایازی (رگرسیون) از روشهای مختلف تجزیه و تحلیل چند متغیره نظیر تجزیه و تحلیل عاملی، خوشهای و تفکیکی استفاده گردید. در نهایت دو مدل وایازی با حداکثر و میانگین خطای تخمین به ترتیب 19/35 و کمتر از10 درصد مربوط به دو منطقه همگن با بکارگیری روش تجزیه و تحلیل عاملی و انتخاب یک نماینده در هر محور و با در برداشتن متغیرهایی نظیر دبی پیک با دوره بازگشت 20 سال، درصد اراضی مرتعی و نمره ناهمواری به عنوان مناسبترین مدلها جهت برآورد میانگین تولید رسوب معلق روزانه زیرحوضهها انتخاب گردید.
تجزیه و تحلیل منطقه ای,حوضه اصفهان و سیرجان,مدل رسوب,باتلاق گاوخونی
https://www.iwrr.ir/article_15454.html
https://www.iwrr.ir/article_15454_5d1c93df53559be802c28456b6e5c2f4.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
مطالعه پدیده انتقال رسوب ساحلی در جهت عمود بر ساحل با استفاده از مدل فیزیکی و ریاضی
66
77
FA
میر احمد
لشته نشایی
استادیار /گروه عمران، دانشکده فنی دانشگاه گیلان
ایوب
متین سرشت
مربی /گروه معماری، دانشکده معماری دانشگاه گیلان
مرتضی
منشی زاده
کارشناس /مرکز تحقیقات آب وابسته به وزارت نیرو
فرید
حاتمی
دانشجوی کارشناسی ارشد/سازه، دانشکده فنی دانشگاه گیلان
در این مقاله پدیده انتقال رسوب ساحلی در جهت عمود بر ساحل و تغییرات بستر سواحل در اثر تکرار این پدیده با استفاده از دو روش مدل فیزیکی و ریاضی بررسی شده است. نتایج آزمایش با استفاده از مدل فیزیکی ساخته شده نشان داد که در دانهبندی مصالح رسوبی، با افزایش مصالح مورد استفاده از شدت تخریب ساحل کاسته شده و پشته ایجاد شده به سمت ساحل متمایل گردیده و ارتفاع آن نیز کاهش یافته است. همچنین با افزایش شیب ساحل شبیهسازی شده، شدت تخریب ساحل شدیدتر و پشته ایجاد شده به سمت دریا متمایل گردیده و ارتفاع آن نیز کاهش یافته است. در بررسی دانهبندی مصالح و شیب ساحل نیمرخهای ساحلی زمستانه تشکیل گردید در حالیکه در تأثیر ارتفاع موج، نیمرخ تابستانه نیز تشکیل گردید. آزمایشها برگشتپذیری پدیده انتقال رسوب عمود بر ساحل را نیز تأیید کردند. در مدل ریاضی از برنامه (Littoral Processes and Coastline Kinetics) Litpack موسسه DHI دانمارک استفاده شد که مقایسه نتایج آن با مدل فیزیکی نشان داد که این مدل شرایط واقعی را پیشبینی مینماید و دقت آن در شرایط مدل فیزیکی به دلیل تأثیرات ناشی از مقیاس بسیار کم است.
موج,جریان ساحلی,رسوب ساحلی,نیمرخ زمستانه,نیمرخ تابستانه
https://www.iwrr.ir/article_15455.html
https://www.iwrr.ir/article_15455_7300bc9ff31ad0c710cb9ba7ff7bfef4.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
مقایسه خصوصیات جریان در مدل فیزیکی با نتایج مدلهای ریاضی یک بعدی، شبه دوبعدی و دوبعدی در یک بازه رودخانه
78
89
FA
مهدی
یاسی
0000-0002-2512-2317
دانشیار /مهندسی رودخانه، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
m_yasi@yahoo.com
بهزاد
عزیزپناه
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد /سازه های آبی، دانشگاه ارومیه
کاربرد مدلهای ریاضی در طرحهای مهندسی رودخانه اجتناب ناپذیر است. با این وجود، نیاز حداقل به اطلاعات صحرایی، حجم محاسباتی اندک و درجه اعتماد مدلهای ریاضی در رودخانهها باید مورد نظر قرار گیرد. هدف اصلی در تحقیق حاضر، مقایسه نتایج شبیه سازی جریان پایدار از مدلهای ریاضی شناخته شده با نتایج نظیر از یک مدل فیزیکی رودخانه ای بوده است. برای این منظور، مدل فیزیکی بستر ثابت یک بازه از رودخانه نازلو (با مقیاس افقی 1:100 و قائم 1:20) طراحی، ساخته و مطالعه گردید. برای شبیهسازی جریان، مدل ریاضی یک بعدی HEC-RAS، مدل شبه دو بعدی BRI-STARS، و مدل دو بعدی سطح افق FAST-2D انتخاب گردید. پارامترهای مشترک جریان برای پنج شدت جریان مختلف، در سه زیر بازه رودخانهای (پایین دست پل، پل نازلو ، و بالادست پل)، در شرایط اولیه و مرزی مشترک مقایسه گردید. بطورکلی در بازه مورد مطالعه، این سه مدل بترتیب تطابق بهتری را با مدل فیزیکی داشتهاند. متوسط خطای نسبی برآورد جریان از سه مدل فوق بطور نمونه برای ارتفاع سطح آب بترتیب 8/1، 2/2 و 5/5 درصد؛ و برای سرعت متوسط 2/10، 0/9 و 6/12 درصد بوده است. در طرحهای رودخانهای، کاربری هریک از سه مدل فوق با توجه به محدوده اطمینان ارائه شده در این بررسی توصیه میگردد.
مدل فیزیکی,مدل HEC-RAS,مدل BRI-STARS,مدل FAST-2D
https://www.iwrr.ir/article_15463.html
https://www.iwrr.ir/article_15463_a28f611b811cc7040de8296bf92bbc7e.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
2
3
2007
01
21
مقیاسبندی مکانی جریانهای کم
90
92
FA
رضا
مدرس
دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
r_m5005@yahoo.com
در تحلیل فراوانی منطقهای متغیرهای هیدرولوژیک، اطلاعات یک یا چند ایستگاه به یک ناحیه تعمیم داده میشود. در این حالت فرض بر این است که تغییرات این اطلاعات در منطقه با ضریب مشخصی صورت میگیرد که به آن مقیاس گفته میشود. در این مطالعه ویژگیهای مقیاسبندی جریانهای کم 7 روزه در 19 حوزه استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. مقیاسبندی بیانگر نسبت ویژگیهای احتمالی جریانهای کم با مساحت است. اگر این نسبت که توان مقیاس خوانده میشود، با مساحت رابطه خطی داشته و رابطه معنیداری با رتبه گشتاورهای وزنی احتمال نداشته باشد، جریان کم دارای مقیاسبندی ساده خواهد بود. در این مطالعه مشخص شد رابطه لگاریتم مساحت و لگاریتم گشتاورهای وزنی احتمال رتبه 1 تا 10 خطی بوده و تغییرات توان مقیاس رابطه معنی داری با گشتاورهای وزنی احتمال ندارد و بنابراین جریانهای کم 7 روزه در استان مازندران دارای مقیاسبندی ساده هستند.
<strong><em> </em></strong>
مقیاسبندی,جریانهای کم,توان مقیاس,هیدرولوژی ناحیهای,ضریب تغییرات
https://www.iwrr.ir/article_15464.html
https://www.iwrr.ir/article_15464_1cfa0fccf9c49ce13c5e1e8d980d2026.pdf