TY - JOUR ID - 138946 TI - اثر سامانه‌های بندالی بر خشکسالی‌های ایران (مطالعه موردی: آذر و دی 1393) JO - تحقیقات منابع آب ایران JA - IWRR LA - fa SN - 1735-2347 AU - رحیمی, داریوش AU - آتشی, ناهید AU - بشیریان, فاطمه AD - دانشیار هیدرواقلیم گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان. AD - دکتری آب و وهواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان. AD - دکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 17 IS - 4 SP - 1 EP - 10 KW - پدیده بندالی KW - نمایه تیبالدی و مولتنی KW - خشکسالی KW - نمایه وزش مداری KW - ایران DO - N2 - خشکسالی‌ها مهم‌ترین چالش در تامین منابع آب ایران هستند. در این پژوهش به منظور شناخت مکانیسم همدید رخداد خشکسالی‌های اقلیمی ایران  از داده‌های روزانه و ماهانه بارش ایستگاه‌های هواشناسی مراکز استان‌ها (نمونه) و داده‌های واکاویی شده NCAR دوره زمانی 2015-1960 استفاده گردید. در ابتدا با روش تفاضل از میانگین و نسبت‌ها دوره‌های خشک ایستگاه‌ها شناسایی شدند. همچنین برای تعیین سامانه‌های بندالی از نمایه تیبالدی- مولتنی و برای شناسایی سامانه‌های بندالی، فیلترهای سه‎‌گانه کمی، حدی و تداوم استفاده شد. کاهش بارش یا عدم ریزش آن در دوره‌های زمانی 20 روزه و بیشتر فصل سرد منجر به ایجاد خشکسالی‌های شدید و بسیار شدید در ایران می‌شود. بررسی همدید در نمونه مطالعاتی نشان داد منطقه اقیانوس اطلس- اروپا (به عنوان منطقه‌ی مؤثر بر عملگرهای همدید مؤثر بر بارش ایران ) و اقیانوس آرام بیشترین فراوانی سامانه بندالی را دارند. با استقرار سامانه‌های بندالی در فصل سرد سال ضخامت جو (500-1000 هکتوپاسکال) 10 تا 30 ژئوپتانسیل متر افزایش یافته  و  بادهای شرقی بجای بادهای غربی بر جو ایران استیلا دارند. این تغییر جهت بادهای منجر به عدم ورود سامانه‌های مانند امواج کوتاه، رودباد قطبی و جبهه قطبی به محدوده همدید ایران است. بنابراین با شکل گیری سامانه‌های بندالی و شرایط همدید ناشی از آنها خشکسالی در سال آبی پیش رو قطعی شده و می‌توان با تمهیدات لازم مبتنی بر مدیریت ریسک و آینده‌نگری از خسارات ناشی از خشکسالی  کاست.  UR - https://www.iwrr.ir/article_138946.html L1 - https://www.iwrr.ir/article_138946_dbf0fc197c88208e260a3a8e84dc9e74.pdf ER -