TY - JOUR ID - 143949 TI - توسعه مدل عامل‌بنیان با هدف بررسی سیاست‌های مدیریت منابع آب زیرزمینی؛ مطالعه موردی آبخوان دامغان JO - تحقیقات منابع آب ایران JA - IWRR LA - fa SN - 1735-2347 AU - جباری, راضیه AU - ضرغامی, مهدی AU - عنبری, محمد جواد AU - ندیری, عطاالله AD - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز، ایران. AD - هیأت علمی قطب هیدروانفورماتیک دانشکده مهندسی عمران و پژوهشکده محیط زیست دانشگاه تبریز و هیأت علمی همکار پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف، ایران. AD - دانش‌آموخته دکتری مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز، ایران. AD - استادیار گروه علوم زمین دانشکده علوم طبیعی و پژوهشکده محیط زیست، دانشگاه تبریز، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 17 IS - 4 SP - 131 EP - 143 KW - مدلسازی عاملبنیان KW - شبیهسازی رفتاری KW - ذینفعان KW - برداشت منابع آب زیرزمینی KW - دشت دامغان DO - N2 - برداشت بیش از حد آب از سفره‌های زیرزمینی در نواحی خشک و نیمه‌خشک تهدید جدی برای منابع طبیعی و محیط‌زیست به شمار می‌آید. دشت ممنوعه بحرانی دامغان در سال‌های اخیر با افت سطح تراز آب زیرزمینی مواجه بوده است. در این مطالعه، برای شبیه‌سازی رفتار ذینفعان مؤثر در منطقه، از مدل عامل‌بنیان استفاده شده است. در ابتدا مدل عامل‌بنیان با توجه به ذینفعان کلیدی منطقه (کشاورزان مهم‌ترین مصرف کننده آب زیرزمینی در منطقه، شرکت آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی)، مشخصات، رفتار، خصوصیات محیط و نحوه تعامل بین عامل­ها و محیط (آبخوان دامغان) درنظر گرفته شده است. اطلاعات مربوط به چاه‌های بهره‌برداری و مشخصات کشت غالب منطقه مربوط به سال 1397 می‌باشد. به منظور شناسایی رفتار و خصوصیات عامل‌ها، بازدید از منطقه و مصاحبه با کارشناسان و کشاورزان صورت پذیرفته است. مشخصه‌ها، رفتارها و تعاملات عامل­ها با قوانین اگر-آنگاه یا عملگرهای منطقی بیان و یا با معادلاتی فرمول‌بندی شده است. سپس، سناریو‌های مدیریتی در منطقه مورد مطالعه، به مدت 10 سال مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که اجرای همزمان چهار طرح نصب کنتورهای هوشمند، تعدیل پروانه چاه‌ها، ترویج سیستم‌­های نوین آبیاری و ایجاد شرکت‌های تعاونی تولید ضمن حفظ درآمد خالص کشاورزان منجر به کاهش برداشت آب به میزان 44 درصد نسبت به سناریوی پایه می­‌شود. همچنین، در اثر اجرای این 4 طرح، روش آبیاری 4000 هکتار از اراضی کشاورزی به آبیاری‌­های تحت فشار تغییر می‌یابد. UR - https://www.iwrr.ir/article_143949.html L1 - https://www.iwrr.ir/article_143949_5d2368e28ed339a93c9897fb451dcb8c.pdf ER -