2024-03-29T17:20:04Z
https://www.iwrr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=10663
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
ارزیابی روشهای پیکسلمبنا و شئ گرا، جهت تعیین تغییرات کاربری اراضی حوضه آبریز دریاچه وان و مقایسه آن با حوضه دریاچه ارومیه
مرتضی
رحیم پور
سعید
مرید
نعمت الله
کریمی
هارون
آیدین
دلیل رفتار غیر یکسان دریاچه ارومیه و وان ترکیه طی دههای اخیر یکی از سؤالات چالشی بوده است. بدین منظور بخشی از پاسخ این سوال را میتوان با بررسی تغییر کاربری اراضی- به عنوان اصلیترین مؤلفه از عوامل انسانی، در این حوضهها جستجو نمود. در این راستا، این مهم هدف تحقیق حاضر قرارداده شد. بدین منظور، ابتدا کارکرد روشهای پیکسلمبنا و شئگرا در جهت تعیین کاربری اراضی حوضه دریاچه وان ترکیه طی سالهای 1987 لغایت 2007 ارزیابی و سپس نتایج حاصل با پژوهش مشابه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه مقایسه گردیدند.در این راستا، چهار روش بر مبنای دو رویکرد پیکسل پایه (ماهالانوبیس، حداکثر شباهت و ماشین بردار پشتیبان) و شئگرا (ماشین بردار پشتیبان- فازی) برای طبقهبندی اراضی مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند که نتایج حاکی از کارایی روش شئگرا (با ضرب کاپا 81/0 و دقت کلی 86/0) نسبت به سایر روشها بود. همچنین نتایج مقایسه کاربری اراضی در این دو حوضه طی دوره 20 ساله فوق نشان داد؛ کاربری اراضی در حوضه وان چندان دستخوش تغییرات شدید نشده، به این نحو که افزایش سطح زیر کشت آبی در حوضه وان حدود 10 هزار و ارومیه 136هزار هکتار بوده است. نکته قابل توجه تغییرات کاربری باغی میباشد که در حوضه ارومیه حدود 273% (از 3513 به 13120 هکتار) و در حوضه وان بسیار ناچیز (کمتر از 20%) بوده است. این تغییرات میتواند عامل مهمی در افزایش مصرف و کاهش ورودیها به دریاچه ارومیه نسبت به دریاچه وان بوده باشد.
طبقهبندی شئ گرا
طبقهبندی پیکسل پایه
حوضه آبریز دریاچه وان ترکیه
تصاویر ماهوارهLandsat
2019
05
22
1
13
https://www.iwrr.ir/article_66187_335ae9bc7de882b71da9253ec09cf9a1.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
ارزیابی ریسک روگذری سدهای خاکی با مدل پویایی سیستمها تحت شبیهسازی مونت کارلو و روش اَبَرمکعب لاتین، مطالعه موردی: سد حاجیلرچای
علی
ابراهیم زاده
مهدی
ضرغامی
وحید
نورانی
ارزیابی ریسک سازهها مخصوصاً سدها، از موضوعاتی است که اخیراً مورد توجه محققین میباشد. به کمک نظریه قابلیت اطمینان و ریسک میتوان عدم قطعیت پارامترهای تصادفی را به صورت روابط ریاضی در روند طراحی استفاده نمود. در این مقاله عدم قطعیت های مختلف به همراه سیلاب و باد با دوره های بازگشت مختلف به طور مجزا و همزمان در مدل پویایی سیستمها برای ارزیابی ریسک روگذری سد خاکی جاجیلرچای مورد استفاده قرار گرفته است تا بتوان تمهیدات لازم را برای کاهش ریسک روگذری سد مذکور اتخاذ نمود. به منظور برآورد ریسک در مدل مدنظر از روشهای شبیهسازی مونتکارلو و نمونهگیری ابرمکعب لاتین با تعداد تکرار مختلف استفاده شده است. نتایج ضمن نشان دادن توانایی پویایی سیستم ها در محاسبه ریسک روگذری و افزایش آن در شرایط توام سیلاب و باد، نشان میدهد که باز بودن دریچه تخلیهکننده تحتانی سد حاجیلرچای به طور متوسط باعث کاهش ۹/۲۰ درصد ریسک روگذری در اثر سیلاب و ۴/۱۰ درصد در اثر سیلاب و باد میگردد. همچنین میانگین ریسک روگذری محاسبه شده به روش مونتکارلو در اثر سیلاب حدوداً ۴/۳۰ درصد و در اثر توأم سیلاب و باد حدوداً ۳/۵۰ درصد از میانگین مقادیر روش ابرمکعب لاتین بیشتر میباشد. در شرایط مشابه، شاخص اعتمادپذیری نتایج روش مونتکارلو از روش ابرمکعب لاتین بیشتر بوده و زمان لازم برای شبیهسازی آن کمتر میباشد. بر پایه این نتایج، روش پویایی سیستمها با مونت کارلو ابزار کارآمدی در محاسبه ریسک روگذری سدهای خاکی میباشد.
ریسک روگذری
پویایی سیستم ها
عدم قطعیت
شبیه سازی مونت کارلو
نمونه گیری ابرمکعب لاتین
2019
05
22
14
31
https://www.iwrr.ir/article_66466_31a79cf6768d06e9d1fca15fc706ff3b.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
تغییرات مکانی شوری آبزیرزمینی و ارزیابی خطر نفوذ آب شور در آبخوان دشت ملکان
فرحناز
عزیزی
اصغر
اصغری مقدم
امیرحسین
ناظمی
حفاظت کیفی منابع آبهای زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزشترین منابع ملی امری حیاتی میباشد. یکی از راههای مناسب برای جلوگیری از آلودگی آب های زیرزمینی، بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب های زیرزمینی و شناسایی مناطق آسیبپذیر آبخوان است. تغییرات مکانی شوری آب زیرزمینی دشت ملکان، با معرفی شاخص کیفی نفوذ آب شور (GWQISI)، با تلفیق 5 معیار TDS وCl−/sum Anion و Cl−/(HCO3− + CO32-) و Na+/(Na+ + Cl−) وCa2+/(HCO3− + SO42-) ، بررسی شدهاست. همچنین در این پژوهش آسیبپذیری آبخوان ساحلی دشت ملکان، با معرفی مدل تصمیم گیری جدید چند معیاره (IDLRT) مورد ارزیابی قرار گرفته است. مدل IDLRT نیز بر اساس 5 پارامتر، میزان بزرگی و گستردگی آب شور نفوذ کرده (I)، فاصله از ساحل(D)، ارتفاع سطح آبهای زیرزمینی بالاتر از میانگین سطح دریا (L)، تغذیه (R) و ضخامت آبخوان (T) حاصل شدهاست. نتایج تحلیل حساسیت مدل به دو روش تک پارامتری و حذف پارامتر، نشان میدهد، پارامتر میزان تغذیه بیشترین تأثیر را بر شاخص آسیب پذیری دارد. براساس نتایج حاصل از مدل IDLRT، در حدود 15/22، 45/49 و 4/28 درصد از آبخوان به ترتیب دارای آسیبپذیری بسیار کم، کم و متوسط میباشد. نقشه پهنه بندی شوری دشت بر اساس شاخص GWQISI گویای این است که حدود 75/1، 25/4 و 4/62 کیلومتر مربع از سفره آب زیرزمینی مورد مطالعه بترتیب تحت تاثیر شوری شدید، بالا و متوسط میباشد. نتایج نشان میدهد که در حال حاضر بخش شمالی و شمال غربی دشت تحت نفوذ آب شور قرار دارد.
آب زیرزمینی
شوری
تغییرات مکانی
2019
05
22
32
44
https://www.iwrr.ir/article_69096_b80bdeb3b4f7e534dcf87580e40609ff.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
ارزیابی میزان بهرهوری آب کشاورزی با استفاده از تصاویر ماهوارهای و مدلWATPRO مطالعه موردی: اراضی تحت کشت گندم حوضه آبخیز دشت جیرفت
سید کریم
افشاری پور
سعید
حمزه
سیدکاظم
علوی پناه
اسماعیل
مقبلی دامنه
در سالهای اخیر تغییرات اقلیمی و افزایش تقاضای جهانی آب بدلیل رشد جمعیت، منابع آبی را با کمبود و مشکلات جدی مواجه ساخته است. در این میان محاسبه میزان بهرهوری آب کشاورزی در راستای مدیریت بهینه منابع آب و کاهش مصرف بسیار ضروری میباشد،که در این راستا یکی از روشهای پرکاربرد استفاده از دادههای سنجش از دور میباشد. بنابراین در پژوهش حاضر اقدام به استفاده از مدل کاربردی و کاملا مبتنی بر داده های ماهوارهای تحت عنوان WATPRO جهت محاسبه مستقیم میزان بهرهوری آب کشاورزی و ارزیابی آن در حوضه آبخیز دشت جیرفت استان کرمان گردید. بدین منظور تصایر ماهوارهای لندست 8 در دوره کشت تا برداشت گندم در سال زراعی (1395-1396) دریافت و پس از انجام پیش پردازشهای لازم اقدام به اجرای مدل WATPRO گردید. زمان استقرار، اوج توسعه و برداشت محصول از طریق سری زمانی NDVI در 6 منطقه تقسیمبندی شده، مشخص شد، و بهرهوری آب گندم محاسبه و نتایج با نقاط کنترل زمینی ارزیابی گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین، کمترین و میزان میانگین بهرهوری بهترتیب kg m-3 8/0 و 4/0 و 5/0 بوده است. همچنین ضریب همبستگی 5/76 درصد در بررسی رابطه بین میانگین NDVI و بهرهوری آب بدست آمد. در ارزیابی دقت مدل، مقادیر RMSE و ضریب همبستگی بین بهرهوری محاسبه شده و مشاهدات زمینی، بهترتیب برابر با kg m-3 16/0 و 85 درصد شد.
سنجش ازدور
بهره وری آب
WATPRO
گندم
دشت جیرفت
2019
05
22
45
58
https://www.iwrr.ir/article_69095_229f4343ba74a3ce330900060d69c400.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
استفاده تلفیقی از آب سطحی و زیرزمینی در تخصیص بهینه آب از سد مخزنی در شرایط کمبود منابع آب (مطالعه موردی: سد مخزنی یامچی، اردبیل)
امین
کانونی
سید مهدی
هاشمی شاهدانی
صدیقه
انوری
در این پژوهش از یک الگوریتم قطعی مبتنی بر روش بهینهسازی ژنتیک (GA) به منظور تخصیص بهینه آب از منابع سطحی و زیرزمینی بین مصارف مختلف در بهرهبرداری از سد مخزنی یامچی در استان اردبیل استفاده شده است. تابع هدف در مدل بهینه، حداکثر نمودن سود حاصل از تخصیص آب به بخش کشاورزی با توجه به الگوی کشت منتخب میباشد به طوری که تامین نیازهای شرب و زیستمحیطی به عنوان محدودیت در مدل بهینه در نظر گرفته شد. متغیرهای بارندگی و جریان ورودی به مخزن به دلیل خاصیت غیر قطعیشان، گسسته شده و سپس مدل بهینه به ازای مقادیر مختلف حجم ابتدایی مخزن در شروع بهرهبرداری و هر ترکیب منطقی از بارندگی و جریان ورودی به مخزن (تحت سه سناریو حداقل، نرمال و حداکثر) اجرا شد. نتایج نشان میدهد که در سناریوی حداقل و نرمال با افزایش حجم ابتدایی مخزن، سود حاصله بیشتر شده ولی در سناریو حداکثر، حجم ابتدایی مخزن تاثیری بر سود ندارد. هر چه حجم ابتدایی مخزن کم باشد عملکرد نسبی محصولات کم بوده که این موضوع در سناریو حداقل بیشتر نمایان است. همچنین حجم آب قابل تخصیص از منابع آب زیرزمینی به بخش کشاورزی بین 1/3 تا 9/7 میلیون متر مکعب متغیر بوده که با پتانسیل برداشت آب از طریق چاههای بهرهبرداری مطابقت دارد.
آب سطحی و زیرزمینی
الگوریتم ژنتیک
تخصیص بهینه
سد مخزنی یامچی
کمبود منابع آب
2019
05
22
59
75
https://www.iwrr.ir/article_69071_f7ec047ab7d3f542f24ca6d2a809eac6.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
استفاده از ترکیب منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی بمنظور مکانیابی تصفیهخانههای غیرمتمرکز فاضلاب استان قم
مصطفی
رضاعلی
عبدالرضا
کریمی
در سالهای اخیر توجه ویژهای به بحث آلودگی آبها شده است که یکی از دلایل آن، کمآبی یا خشکسالی است. یکی از روشهایی که به برونرفت از این بحران کمک شایانی میکند، استفاده مجدد از پساب است. در شهرهای بزرگ فاضلاب کل شهر در قالب یک شبکه جمعآوری شده و در یک تصفیهخانه فاضلاب متمرکز تصفیه میگردد. این رویکرد از جنبههای مختلف از جمله هزینههای جمعآوری فاضلاب، ریسک حوادث غیرمترقبه و استفاده مجدد از پساب تصفیه شده دارای محدودیتهای زیادی است. در شهرهای با جمعیت کمتر، استفاده از تصفیهخانه متمرکز ممکن است از لحاظ زیرساختی و هزینههای عملیاتی مساله داشته باشد. برای این شرایط استفاده از تصفیهخانههای فاضلاب غیرمتمرکز در پژوهشهای مختلف توصیه شده است. لذا شناسایی و مکانیابی جوامعی که دارای بیشترین پتانسیل برای استفاده از تصفیهخانههای غیرمتمرکز هستند بسیار ضروری است. در این تحقیق با استفاده از ترکیب منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، استان قم و مراکز جمعیتی آن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و جوامعی که بیشترین پتانسیل اجرای تصفیهخانههای غیرمتمرکز را دارند مکانیابی شده و به هر کدام از این جوامع یک اندیس فازی-سلسله مراتبی تعلق گرفته است. بر این اساس برای استان قم مراکز جمعیتی که بیشترین پتانسیل احداث تصفیهخانههای غیرمتمرکز را دارند بصورت صرم، ورناچ، جنداب، ورجان و کهک اولویت مییابد. در پایان برای روستاهای تحت مطالعه مقایسه میزان هزینه احداث شبکه جمعآوری فاضلاب تصفیه غیرمتمرکز با روش متمرکز در مدل WPM انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد که روش غیرمتمرکز نسبت به روش متمرکز چندین برابر کم هزینهتر است.
تصفیه فاضلاب
تصفیهخانه غیرمتمرکز
تحلیل مکانی فازی
سلسله مراتبی
کاربری پساب
2019
05
22
76
91
https://www.iwrr.ir/article_73631_274f06f73ac78a0401d50070f196befc.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
کاربرد مشاهدات ماهوارهی GRACE در پایش خشکسالی (مطالعهی موردی: حوضهی آبریز مرکزی کشور)
سید محمد
حسینی موغاری
شهاب
عراقی نژاد
کیومرث
ابراهیمی
پایش خشکسالی یکی از ارکان اصلی مدیریت خشکسالی است. از اینرو محقیقان همواره به دنبال یافتن راهی برای پایش هرچه دقیقتر این پدیده هستند. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی کارایی مشاهدات ماهوارهی بازیابی گرانش و آزمایش اقلیمی (GRACE) در پایش خشکسالی در حوضهی مرکزی ایران بین سالهای 2016-2002 است. با پرتاب این ماهواره امکان پایش بیهنجاریهای ذخیرهی کل آب (TWSA) برای کل جهان با دقت بالا فراهم شد. با توجه به معنیدار بودن اثر فعالیتهای انسانی بر TWSA در حوضهی مذکور، شاخصهای متداول خشکسالی GRACE مبناء مانند شاخص شدت خشکسالی(DSI)، در حوضهی مرکزی کارایی مناسبی ندارند. از اینرو در این مقاله شاخص شدت خشکسالی اصلاح شده (MDSI) با حذف روند از سری زمانی TWSA معرفی شد. همچنین، شاخصهای بارش استاندارد شده (SPI) و بارش- تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI) نیز به عنوان مبنایی برای ارزیابی کارایی شاخصهای DSI و MDSI بکار گرفته شدند. بر اساس نتایج، ضریب همبستگی بین DSI و شاخصهای SPI12 و SPEI12 به ترتیب برابر 0/42 و 0/26 بهدست آمده است؛ در حالی که این مقادیر برای MDSI به ترتیب برابر 0/69 و 0/56 میباشند. نتایج مربوط به MDSI نشان داد که در دورهی مورد مطالعه، شدیدترین و طولانیترین خشکسالی در سالهای 2009-2008 رخ داده است. در این دوره حوضه با کمبود 238 کیلومتر مکعبی آب روبرو بوده است. بر اساس نرخ حداکثر و متوسط تغییرات کمبودها در حوضه، برای جبران این کمبود حداقل 21 ماه و به طور متوسط 91 ماه زمان لازم است.
شاخص شدت خشکسالی اصلاح شده
شاخص بارش استاندارد شده
شاخص بارش- تبخیر و تعرق استاندارد شده
2019
05
22
92
103
https://www.iwrr.ir/article_73634_9332b67109159cf4a04f1cab5485c3c2.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
چالشهای همکاری قلمرویی در بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی مشترک: با روش نظریهی دادهبنیاد
مجید
لباف خانیکی
محمدرضا
رضوانی
سیدعلی
بدری
این مقاله به نقش منابع آب مشترک در شکلگیری همکارییهای قلمرویی میپردازد و به این منظور، حوضهی ابرکوه، در مرز میان استانهای یزد و فارس، به عنوان مطالعهی موردی برگزیده شده است. در این حوضه، روستاهای بالادست و پایین دست از یک سفرهی آب زیرزمینی مشترک بهره میبرند. تا اواخر دههی 1350، رابطهی نظاممندی میان اجتماعات بالادست و پایین دست برای بهرهبرداری از منابع آب مشترک برقرار بوده است. این رابطهی نظاممند، ریشه در توزیع جغرافیایی منابع زیستی و افتراق معیشتی داشته است. اما اکنون همکاری، جای خود را به رقابت و کشمکشهای اجتماعی داده است که در نهایت به تخریب منابع آب زیرزمینی مشترک منجر میگردد. این تحقیق با روش نظریهی دادهبنیاد تلاش میکند تا به این پرسش، پاسخ دهد که چگونه و تحت چه شرایطی، منبع آب مشترک میتواند به بستری برای همکاری و تعامل نظاممند تبدیل شود و چگونه ممکن است تعامل نظاممند تبدیل به تقابل رقابت آمیز گردد؟بر اساس مطالعات میدانی انجام شده، تفاوتهای جغرافیایی در بالادست و پاییندست حوضه، امکانات متفاوتی را در اختیار اجتماعات انسانی مستقر در این مناطق قرار داده است. این امکانات متفاوت به ایجاد و توسعهی نظامهای اقتصادی متفاوت منجر میگردد که ما برای نشان دادن این وضعیت، اصطلاح "افتراق معیشتی" را به کار بردهایم. افتراق معیشتی به نوبهی خود مبنای بهرهبرداری مسالمت آمیز از منابع آب مشترک بودهاست. اما برنامههای اجتماعی و اقتصادی برونزا در طول دهههای گذشته به همراه تغییرات اقلیمی منجر به حذف افتراق معیشتی شده و در نتیجه همکاری جای خود را به رقابت داده است.
همکاری قلمرویی
آب زیرزمینی
منابع آب مشترک
تنوع جغرافیایی
افتراق معیشتی
2019
05
22
104
123
https://www.iwrr.ir/article_73635_8060fed4b9a7102d9cba108b29967f1b.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
شبیهسازی قیمتگذاری منابع آب آشامیدنی روستایی با پویایی سیستمها مطالعه موردی: اکرمآباد یزد
محمدعلی
آراسته
یعقوب
فرجامی
برقراری تعادل میان توزیع و تقاضای منابع آب با کمترین هزینه ممکن یکی از اهداف بلندمدت مدیریت راهبردی کشور است. یکی از ابزارهای توسعه پایدار منابع آب مدیریت تقاضای آب است و قیمتگذاری پویای منابع آب ابزار بسیار مؤثری برای مدیریت میزان مصرف به جای مدیریت عرضه است. از آنجا که شرایط محیطی متفاوت (اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی) گاهی با یکدیگر در تضاد بوده و از پیچیدگی زیادی برخوردار است، مسئله قیمتگذاری آب جزو مسائل پیچیده محسوب میشود. در این مقاله، قیمتگذاری پویای منابع آب آشامیدنی با هدف مدیریت مصرف و تعادل میان عرضه و تقاضا با استفاده از پویایی سیستم شبیهسازی و درستی مدل در بررسی موردی (روستای اکرمآباد شهرستان یزد) با استفاده از آزمونهای صحت سنجی ارزیابی شد. طی سناریوهای مختلف در ده سال (1400 تا 1409)، وضعیت آینده منابع آبی و همچنین تعادل میان عرضه و تقاضا بررسی گردید. سناریو برتر استفاده از قیمتگذاری پویا به همراه فرهنگسازی و اصلاح زیرساختها است.
پایداری منابع آب
پویایی سیستم
تعادل عرضه و تقاضا
شبیهسازی
قیمتگذاری پویا
2019
05
22
124
136
https://www.iwrr.ir/article_73630_707ab03ace0853586ae823b7d805968a.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
تدوین یک الگوی مبتنی بر بازارهای محلی و ساختار سلسله مراتبی گروداران به منظور تخصیص و قیمتگذاری آب
حدیثه
بقرایی
نجمه
مهجوری مجد
در این مقاله با تمرکز بر بخش کشاورزی که مصرفکننده اصلی آب در کشور است و با هدف مدیریت کارآمدتر و سودمندتر منابع آب در این بخش، الگوی جدیدی برای کشت، محاسبه سود کشاورزان در اثر اعمال تغییرات، قیمتگذاری روی کالای مهم و ضروری آب که بیشترین مصرف خود را در زمینهای کشاورزی ایران داراست، ارائه میشود. به منظور تحقق اهداف فوق دو رویکرد مورد بررسی قرار میگیرد. در رویکرد اول، تعیین الگوی کشت بهینه و قیمت فروش آب با در نظر گرفتن تابع هدف بیشینهسازی سود سازمان آب (به عنوان تعیینکننده قیمت فروش آب به کشاورزان) از فروش آب به بخشکشاورزی و در قالب مفهوم بازی پیشرو-پیرو صورت میگیرد. در رویکرد دوم، الگوی کشت بهینه و قیمت فروش آب با هدف بهبود مطلوبیت کشاورزان، در قالب تابع هدف بیشینهسازی تابع ضربی نش، مطلوبیت آنها تعیین میشود. همچنین، در هر دو رویکرد، مسأله در حالت وجود یک بازار محلی برای داد و ستد آب بین کشاورزان و بدون وجود بازار حل میشود و قیمت فروش آب در بازار محلی در قالب مدلهای بهینهسازی ذکر شده تعیین میگردد. رویکردهای توسعه داده شده در یک مطالعه موردی شامل پنج مزرعه مجاور در دشت مهیار شمالی اصفهان به کار گرفته میشود. طبق نتایج، در قالب بیشینهسازی سود پیشرو با در نظر گرفتن بازار محلی آب در رویکرد اول، در حالتی که قیمت فروش آب به مزارع توسط سازمان آب 249 تومان و قیمت آب در بازار محلی، 525 تومان در نظر گرفته میشود.
چانهزنی نش
بازار محلی آب
بازی پیشرو-پیرو
قیمت آب
2019
05
22
137
153
https://www.iwrr.ir/article_69090_3cb70e325493c8513521cbfbf13072c6.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
نقش بازگشت پذیری در لخته شدن فلزات سنگین در محیط مصبی
علی
معرفت
عبدالرضا
کرباسی
میربابک
منزوی
پس از اینکه اولین بار فرآیند لختهسازی در مصب کشف شد، دگرگونی عظیمی در نحوه محاسبه بار محلول عناصر به وجود آمد. در واقع مشخص شد که در اثر اختلاط آب شیرین با شور، بخش قابل توجهی از عناصر در آب شیرین به صورت لخته در آمده و در محیط مصب تهنشین میشوند. در این تحقیق با بررسی فرآیند لختهسازی در مصب رودخانه مشخص شد که فلزات کادمیم، کروم، کبالت و نیکل به ترتیب 86، 74، 62 و 50 درصد از بار اولیه خود در اثر اختلاط آب شور و شیرین در دهانه مصب از دست میدهند. از دست آوردهای جدید این تحقیق میتوان به روش جدید در محاسبه بار فلزات اشاره کرد. این تحقیق برای اولین بار نشان داد که لخته سازی فرآیندی برگشت پذیر میتواند باشد. بعبارتی به دلیل تغییرات مدام فیزیکی و شیمیایی مصب، فلزات بطور پیاپی این امکان را دارند که از حالت لخته خارج شوند و به فاز محلول بازگردند.
بار آلودگی
مصب
فلزات سنگین
لخته سازی
2019
05
22
154
162
https://www.iwrr.ir/article_74111_56dd0fe7eb1a6b7126966df79c3e67b3.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
پایش زمانی و مکانی داده های بازتحلیل شده ECMWF و منابع بارشی مبتنی بر تکنیکهای سنجش از دور
اصغر
عزیزیان
هادی
رمضانی اعتدالی
از میان مولفههای اقلیمی، بارش به علت دارا بودن تغییرات مکانی و زمانی قابل توجه، یکی از پیچیدهترین پدیدهها در چرخه هیدرولوژیکی بشمار می-آید. با توسعه روزافزون تکنولوژیهای ماهوارهای در دهههای اخیر، امکان دسترسی به منابع بارشی با توان تفکیک مکانی و زمانی بالا برای بسیاری از نقاط جهان فراهم شده است. در پژوهش حاضر به ارزیابی عملکرد زمانی و مکانی یکی از مهمترین منابع بارشی مدل مبنا به نام ECMWF در گام-های زمانی روزانه و ماهانه در سطح حوضه آبریز سفیدرود پرداخته شده است. همچنین در این پژوهش از منابع بارشی پرکابرد مانند PERSIAN و TRMM نیز برای بررسی کارائی منبع ECMWF استفاده بعمل آمد. نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد منبع ECMWF در سطح حوضه آبریز سفیدرود و در مقیاس روزانه حاکی از آن است که این منبع با دارا بودن ضریب همبستگی بالای 8/0 با ایستگاههای زمینی، دارای بهترین علمکرد بوده و این در حالیست که دو منبع PERSIAN و TRMM به ترتیب دارای ضریب همبستگی 47/0 و 32/0 میباشند. بر خلاف گام زمانی روزانه، در گام زمانی ماهانه عملکرد دو منبع ECMWF و PERSIAN تقریباً مشابه بوده و هر دو دارای ضریب همبستگی بالای 9/0 هستند. همچنین از نظر آمارههای طبقهبندی منبع ECMWF در هر دو گام زمانی روزانه و ماهانه با دارا بودن کمترین شاخص FAR (گزارشهای اشتباه)، بالاترین شاخص Accuracy (صحت پیشبینیهای درست) و نیز بالاترین رتبه در تشخیص روزهای بارانی (POD) دارای عملکرد به مراتب بهتری نسبت به دیگر منابع بارشی می-باشد.
بارش
حوضه سفیدرود
دادههای باز تحلیل شده
سنجش از دور
و روزهای بارانی
2019
05
22
163
177
https://www.iwrr.ir/article_74127_2bccdcd55449945100354ed27bf11c11.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
ارزیابی پایگاه داده های جهانی بارش برای استفاده در مدلهای فیزیکی، مطالعه موردی :حوزه آبریز کارون
اکبر
رحمتی
علیرضا
مساح بوانی
به دلیل عدم پوشش مکانی و زمانی مناسب ایستگاههای اندازهگیری بارش در سطح کشور نیازمند دادههای شبکهبندی شده با قدرت تفکیک مکانی و زمانی مناسبی میباشد به همین دلیل ازپایگاههای جهانی بارش برای مطالعات منابع آبی بهره برده میشود. در سالهای اخیر تعداد این پایگاهها رو به افزایش بوده و در مطالعات منابع آبی بسیاری از این دادهها استفاده شده است. در این پژوهش به ارزیابی پایگاه دادههای بارش با دادههای مشاهداتی به صورت سلول به سلول و میانگین حوضه در حوزه آبریز کارون پرداخته شده است. پایگاه دادههای مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از؛ PERSIANN، PERSIANN-CDR، APHRODITE،TRMM-3B42 RT، CHIRPS V2.0، ERRA-INTERIM. ارزیابیها در مقیاس روزانه و برای دوره آماری 2003-2013 انجام پذیرفته است. با توجه به نتایج شاخصهای آماری همچون ضریب تببین و NRMSE، پایگاه داده APHRODITE و ERRA-INTERIM در مقایسه با دیگر پایگاه دادهها عملکرد بهتری از خود نشان دادهاند. همچنین با توجه به شاخصهای جدول طبقهبندی شده دو پایگاه داده APHRODITE و ERRA-INTERIM از کارایی مناسبی برخوردار میباشد. نتایج نشان داد که علی رغم اینکه دو پایگاه داده APHRODITE و ERRA-INTERIM از دقت مناسبی در تمامی ارزیابیها برخوردار هستند ولی در تشخیص عدم وقوع بارش عملکرد ضعیفی داشتند. با توجه به ارزیابیهای صورت گرفته میتوان از پایگاه داده APHRODITE به عنوان جایگزین برای دادههای مشاهداتی استفاده کرد، در بین داده-های ماهوارهای نیز برای حوزه کارون TRMM از عملکرد بهتری برخوردار بوده و با واسنجی و تصحیح اریبی با استفاده از دادههای مشاهداتی میتوان از این ماهواره در مطالعات منابع آبی برای حوزه مورد نظر بهره برد.
حوضه کارون
پایگاههای جهانی بارش
دادههای شبکه بندی شده
پایگاه دادههای ماهوارهای
2019
05
22
178
192
https://www.iwrr.ir/article_76526_2c0a0dae3bf729822ad816793120b2de.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
شبیه سازی رواناب در حوضه بالادست هلمند افغانستان با استفاده از واسنجی چندهدفه و مدل مفهومی FLEX
آرتمیس
رودری
فرزاد
حسن پور
مصطفی
یعقوب زاده
مجید
دلاور
رودخانه هیرمند اصلیترین زهکش نیمه جنوبی افغانستان بوده و تأثیر به سزایی در حیات اقتصادی- اجتماعی منطقه سیستان دارد. در راستای ارزیابی پتانسیل آبی رودخانه هیرمند در طولانی مدت نیاز به استفاده از مدل بارش رواناب می باشد. هدف از این تحقیق شبیهسازی رواناب روزانه حوضه بالادست هلمند با استفاده از مدل مفهومی FLEX در ترکیب با بهینهسازی چندهدفه بوده که در سایر تحقیقات پیشین مورد توجه نبوده است. بنابراین در ابتدا مدل به صورت یکپارچه با درنظر گرفتن یک تابع هدف و سپس به صورت نیمه توزیعی و افزودن لگاریتم جریان به تابع هدف ارزیابی گردید. نتایج پژوهش نشان دهنده کارایی بالای مدل در حالت نیمه توزیعی و استفاده از دو تابع هدف برای واسنجی پارامترها بوده و ضرایب NS، NS-log در دو حالت واسنجی و صحتسنجی به ترتیب برابر 86/0، 92/0 ، 76/0 و 81/0میباشد. باتوجه به اینکه همه نقاط روی جبهه پرتو جزو بهترین راهحلها هستند، بنابراین برای هر پارامتر بازه بهینه آن در نظر گرفته شد. همچنین باتوجه به نتایج رضایت-بخش مدل به صورت ماهانه، میتواند جهت بررسی خشکسالی و تغییراقلیم در حوضه مورد مطالعه استفاده گردد.
شبیه سازی بارش رواناب
بهینه سازی چندهدفه
مدل FLEX
جبهه پرتو
حوضه بالادست هلمند افغانستان
2019
05
22
193
206
https://www.iwrr.ir/article_76734_c51c492c34168e988cf49c8a899c7a41.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
بررسی عوامل مؤثر بر حساسیت نسبت به بحران آب در دهستانهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه (مورد مطالعه: استان آذربایجان شرقی)
طاهره
ملکی
حسین
کوهستانی
شاپور
ظریفیان
کیومرث
زرافشانی
پژوهش حاضر در راستای بررسی عوامل مؤثر بر حساسیت نسبت به بحران آب در دهستانهای حوضه دریاچه ارومیه در استان آذربایجان شرقی صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، کلیه دهستانهای استان آذربایجان شرقی بود (68 دهستان) که دادههای مورد نیاز جهت محاسبه حساسیت برای هریک از آنها، در دو بخش اسنادی و میدانی جمع آوری شد وذ در نهایت، در رابطه حساسیت قرار داده شد تا میانگین حساسیت هر یک از آنها به دست آید. بر اساس یافتههای حاصل از پژوهش، 47/51 درصد از دهستانهای حوضه دارای حساسیت بالا، 25 درصد از حساسیت متوسط و بقیه از حساسیت کمی در برابر این بحران برخوردار بودند (52/23 درصد). در ادامه نتایج آزمون تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد، دهستانهای مورد مطالعه از نظر متغیرهایی مانند: نرخ بیکاری، سطح سواد بهره بردار شاغل در بخش کشاورزی، قرار گرفتن در فاصله کمتر از دریاچه نسبت به سایر دهستانها و تعداد چاه های غیر مجاز با یکدیگر تفاوت داشت و سبب افزایش حساسیت هریک از گروههای سه گانه شده بود. نتایج این مطالعه راهکارهایی را برای کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه به همراه داشته و بر اساس نتایج آن میتوانند منابع مالی محدود را به دهستانهای دارای حساسیت بیشتر تخصیص دهند تا از این طریق ار حساسیت آنها کاسته شده و بر توان سازگاری آنها افزوده شود.
استان آذربایجان شرقی
بحران آب
حساسیت نسبت به بحران آب
دهستان های حوضه شرقی
دریاچه ارومیه
2019
05
22
207
222
https://www.iwrr.ir/article_76902_b1ee195016e5d084204600c3bc2a6f88.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
تعیین مناطق همگن هیدرولوژیکی در غرب حوضه هامون-جازموریان.
افشین
جهانشاهی
کاکا
شاهدی
کریم
سلیمانی
علیرضا
مقدم نیا
خصوصیات گسترده هیدرولوژیکی در دسترس (داده های بارش، دما، جریان و مشخصات فیزیوگرافی حوضه ها) می توانند برای استخراج حوضه های مشابه هیدرولوژیکی مورد استفاده قرار گیرند. در این تحقیق از یک الگوریتم خوشه بندی در روش تحلیل خوشه ای به عنوان یک روش جدید و کارامد، برای گروه بندی حوضه های آبخیز به چندین گروه یا خوشه استفاده شد. به منظور درک تشابه هیدرولوژیکی از 28 ویژگی (توصیفگر) موقعیت جغرافیایی، فیزیوگرافی، اقلیمی و کاربری اراضی مربوط به 15 حوضه با خصوصیات ناهمگن واقع در بخش غربی حوضه هامون-جازموریان استفاده شد. در محیط نرم افزار RStudio با استفاده از الگوریتم PCA مولفه ها و ویژگی های اصلی تعیین، سپس تعداد خوشه های بهینه با معیار دیویس-بولدین مشخص و با الگوریتم k-means حوضه ها به کلاس های همگن خوشه بندی گردیدند. نتایج نشان داد که ویژگی های عرض جغرافیایی مرکزثقل، مساحت، طول رودخانه اصلی، ارتفاع ایستگاه آبسنجی، شیب و درصد مساحت مراتع فقیر به عنوان ویژگی های اصلی از بین 28 ویژگی می باشند، همچنین معیار دیویس-بولدین برای تعداد خوشه های برابر با 3، مقدار 2/46 بدست آمد که مبین تعداد خوشه ها در الگوریتم k-means می باشد. پس از خوشه بندی حوضه ها مشخص گردید که اکثر حوضه های موجود در خوشه های یکسان از نظر مکانی در مجاورت یکدیگر قرار دارند. نتایج حاصل از این تحقیق ما را قادر به تفسیر رفتار هیدرولوژیکی منطقه مطالعاتی برای اهدافی نظیر تعمیم دهی جریان در حوضه های فاقد آمار این منطقه و تحلیل فراوانی منطقه ای سیلاب می سازد.
خوشه بندی
الگوریتم K-means
الگوریتم PCA. معیار دیویس-بولدین
2019
05
22
223
235
https://www.iwrr.ir/article_76905_b134ae1097065908e19705ecba22ed78.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
تخمین تلفات جانی سیلابهای آنی در مناطق مسکونی
مهدی
کرباسی
علیرضا
شکوهی
بهرام
ثقفیان
در میان انواع بلایای طبیعی در جهان، سیل بعنوان ویرانگرترین عامل شناخته میشود و در میان انواع آنها، سیلابهای آنی در حوضه های آبریز مشرف بر مناطق شهری خطرناکترین نوع سیلاب محسوب می شوند. تخمین پتانسیل تلفات انسانی ناشی از سیلابهای حوضههای آبریز شهری، بمنظور اجرای برنامههای مدیریتی در راستای کاهش میزان تلفات، دارای اهمیت فراوانی میباشد. در مقایسه با اهمیت این موضوع آنچه که تا کنون ارائه شده است روابطی عمومی می باشد که براساس نتایج پژوهش حاضراز دقتی مناسببرای تخمین تلفات سیلاب ناگهانی حوضه مطالعاتی یعنی حوضه آبریزکن تهران برخوردار نمیباشند. در این مطالعه با برآورد میزان سیلاب به ازای دوره بازگشتهای مختلف، پارامترهای هیدرولیکی مؤثر از قبیل سرعت و عمق سیلاب محاسبه شده و سپس رابطهای جامع برای تعیین تلفات ناشی از وقوع سیلابهای آنی در مناطق مسکونی توسعه داده شد. مقایسه نتایج حاصل از رابطه توسعه یافته با نتایج روابط ارائه شده توسط سایر محققین، دقت بیشتر و خطای برآورد کمتر تلفات تخمین زده شده توسط رابطه منطقهای بدست آمده در این تحقیق را نشان داد. در نهایت میتوان بیان کرد که علیرغم وجود روابط عمومی جهت تخمین میزان تلفات انسانی، توسعه یک رابطه منطقهای از طریق روش ارائه شده در این مقاله برای حوضههای با احتمال وقوع تلفات زیاد در زمان سیلابهای ناگهانی، بسیار عملیتر و دقیقتر میباشد.
سیلاب ناگهانی
تلفات جانی
مدل منطقهای
حوضه آبریز شهری
2019
05
22
236
246
https://www.iwrr.ir/article_79440_1d54a6fec3fe771cbfb67d48af8445f6.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
اثرات اقتصادی سدسازی در ایران
مخمد
وصال
محمدسعید
تجریشی
در این مقاله اثرات سدهای بزرگی که در طی سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۳ در ایران ساخته شدهاند، بر کشاورزی و رفاه مردم مناطق مجاور و پاییندست بررسی میشود. برای پاسخ به این سؤال از روش حداقل مربعات معمولی استفاده شده و کنترلهای جغرافیایی و بارش برای تخمین دقیقتر اثر سد بر کشاورزی و رفاه مورد توجه قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد سدسازی بازده کشاورزی، ارزش تولیدات و سطح زیر کشت محصولات آبی را در شهرستانی که سد در آن واقع شده است افزایش میدهد، اما در شهرستان پاییندست اثری ندارد. همچنین سدسازی منجر به کشت بیشتر محصولات آببر در مقابل محصولات کمآببر در شهرستان محل سد میشود که این اثر در شهرستان پاییندست معکوس است. برای بررسی اثرات رفاهی، هزینه سرانه خانوار بررسی میشود. هزینهی سرانهی روستایی در پاییندست سد کاهش مییابد، اما هزینهی سرانهی شهرستانی که سد در آن ناحیه ساخته شده است، چه در شهر و چه در روستا تغییری نمیکند.
سدسازی
زیرساخت
کشاورزی
رشد اقتصادی
ایران
2019
05
22
247
256
https://www.iwrr.ir/article_80017_bd4649d3afa7454f1142d56ba8495a09.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
تلفیق تصاویر ماهواره Landsat 8 و سنجنده ی MODISجهت برآورد نیاز آبی ذرت علوفهای در دوره رشد (منطقه مورد مطالعه: ماهیدشت کرمانشاه)
هادی
وروانی
بهمن
فرهادی
محمدعلی
شریفی
تبخیر و تعرق به عنوان یکی از مولفههای کلیدی چرخه هیدرولوژیکی میباشد و کمی کردن مقادیر آن جهت درک فرایندهای اصلی از قبیل تغییرات فنولوژی پوشش گیاهی، خطرات زیست محیطی مانند سیلاب و خشکسالی، و به طور کلی بیلان آب اکوسیستمها امری ضروری میباشد. استفاده از روشهای مبتنی بر بیلان انرژی سطحی با استفاده از سنجش از دور جهت تخمین تبخیر و تعرق بطور روز افزونی افزایش یافته است. هدف از پژوهش حاضر، تلفیق تصاویر لندست 8 و مودیس با استفاده از الگوریتم سبال جهت برآورد تبخیر و تعرق گیاه ذرت در منطقه ماهیدشت کرمانشاه میباشد. به منظور تلفیق تصاویر ماهوارهای از روش خطی با عرض از مبدا صفر(LinZi) استفاده شد. همچنین همزمان تبخیر و تعرق واقعی ذرت در 15 مزرعه واقع در منطقه مورد مطالعه بر اساس دادههای زمینی برآورد گردید. نتایج حاصل از الگوریتم سبال با برآوردهای زمینی تبخیر و تعرق با استفاده از آمارههای MAE، BIAS و RMSE مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج بیانگر این بود که تلفیق تصاویر ماهوارهای منجر به بهبود دقت تبخیر و تعرق برآوردی نسبت به تصاویر لندست 8 شده است. میانگین خطای مطلق تبخیر و تعرق برآوردی در طول دوره رشد بر اساس تصاویر لندست و تلفیق تصاویر به ترتیب 44/0 و 42/0 میلیمتر در روز تعیین گردید. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از الگوریتم سبال و براساس تلفیق تصاویر با دقتهای متفاوت زمانی و مکانی میتواند نتایج قابل قبولی را ارائه دهد.
الگوریتم سبال
بیلان انرژی
تبخیر و تعرق
روش LinZi
سنجش از دور
2019
05
22
257
266
https://www.iwrr.ir/article_80070_42ca93b59758b2807ace9a07f7b5150b.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
مقایسه و ارزیابی بارش برآورد شده توسط مدلهای ERA-Interim، PERSIANN-CDR و CHIRPS در بالادست سد مارون
علی
گرجی زاده
علی محمد
آخوندعلی
علی
شهبازی
علی
مریدی
بارش یک جزء اصلی چرخه هیدرولوژیک است که دارای تغییرات قابلتوجهی در مکان و زمان میباشد و نبود دادههای مناسب این پارامتر سبب ایجاد مشکل در پیشبینیهای هیدرولوژیک میگردد. ازآنجاییکه دادههای ماهوارهای-بارانسنجی و دادههای بازتحلیل راهحل جدیدی از برآورد میزان بارش با تنوع مکانی و زمانی ارائه میدهند و مشکلات ناشی از کمبود دادهها و کیفیت نامناسب آنها را برطرف میکند، این مطالعه به بررسی دقت برخی از این نوع دادهها شامل دادههای با وضوح مکانی بالا ERA-Interim، CHIRPS و PERSIANN-CDR در بالادست سد مارون پرداخته و جهت ارزیابی از دادههای بارش روزانه، ماهانه و سالانه سالهای 2003 تا 2014 دادههای شبکهبندی بارش و دادههای باران-سنجی بهره گرفته شده است. نتایج نشان میدهد در برآورد بارش سالانه دادههای مدلهای شبکهبندی شده فرو برآورد عمل نموده و میانگین بارش سالانه را کمتر از میانگین بارش سالانه مشاهداتی برآورد نموده است. در برآورد بارش ماهانه با توجه به ضریب نش-ساتکلیف در ایستگاههای دهنو، ایدنک و مارگون مدل ERA-Interim و در ایستگاه قلعه رییسی مدل CHIRPS بهترین عملکرد را نسبت به مدلهای دیگر نشان میدهد. در تخمین بارش روزانه، همچون بارش ماهانه بهترین برآورد در ایستگاه ایدنک مربوط به مدل ERA-Interim بوده که دارای 63/0=NSE میباشد و بهترین تخمین میزان بارش در تمام ایستگاهها توسط ERA-Interim صورت گرفته است. همچنین در آشکارسازی صحیح روزهای بارانی مدل ERA-Interim بهترین عملکرد را از بین 3 مدل ماهوارهای داشته و بهترین عملکرد این مدل در تشخیص صحیح روزهای بارانی با 53/0POD= در ایستگاه ایدنک صورت پذیرفته است.
تخمین بارندگی
شاخص های ارزیابی
داده های ماهواره ای-باران سجی
داده های باز تحلیل
2019
05
22
267
279
https://www.iwrr.ir/article_80151_f61434b286bccdc36385f6b11376d817.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
شبیهسازی-بهینهسازی چندهدفه برای مدیریت کمی-کیفی مخازن سدها با رویکرد برداشت انتخابی و مدل ترکیبی
معصومه
حقیقت
محمد رضا
نیکو
محمد
پروین نیا
نرگس
طراوت روی
در این تحقیق، یک مدل چندهدفه شبیهسازی-بهینهسازی با رویکرد برداشت انتخابی از مخزن سد، با درنظر گرفتن سناریوهای مختلف آب رهاسازی شده از 4 دریچه مخزن و تکنیک مدل ترکیبی (Model Fusion) تدوین گردیده است. برای تخمین کیفیت آب رهاسازی شده ، مدل NSGA-II، مدل CE-QUAL-W2 و مدل ترکیبی، توسعه داده شده است. به منظور تولید رهاسازیهای ممکن از دریچههای سد و اجرای مکرر مدل شبیهسازی، دو کد در MATLAB® به صورت جداگانه تدوین شده است. تابع هدفهای مهم در این تحقیق، حداقل کردن اختلاف بین آب رهاسازی شده از مخزن و تقاضاهای گروداران مختلف و حداکثر کردن شاخص کیفیت آب ایران (IRWQISC) و حجم مخزن سد میباشند. برمبنای این متدولوژی، پس از شبیه-سازی با مدل CE-QUAL-W2 و کالیبراسیون آن، دادههای ورودی و خروجی مدل شبیهسازی به صورت مجموعه دادههای ورودی-خروجی ذخیره شده است و سه مدل MLP، GRNN و RBF که به عنوان مدلهای هوش مصنوعی منفرد مورد استفاده قرار گرفتهاند، آموزش و صحتسنجی می-گردند. برای ترکیب مدلهای مذکور نیز از روش وزندهی رتبهبندی شده استفاده شده است که در آن، برای تعیین وزن مدلها از روش Orness استفاده گردیده است. پس از تدوین مدل ترکیبی و اتصال آن به مدل NSGA-II، توابع اهداف گروداران مختلف تعیین میشوند. برای به دست آوردن نقطه مناسب بر روی منحنی تعامل از تئوری نش و روشهای مختلف قوانین گزینش اجتماعی استفاده شده است. در انتها، با استفاده از مدل چانهزنی بازگشتی بهترین راهحل برداشت انتخابی از مخزن سد انتخاب گردیده است.
بهرهبرداری کمی-کیفی از مخزن سد
برداشت انتخابی
مدل ترکیبی (Model Fusion)
روشهای قوانین گزینش اجتماعی
روش چانهزنی بازگشتی
2019
05
22
280
298
https://www.iwrr.ir/article_80270_b6edbb5807e9d4b894340edc32a90468.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
بررسی رفتار فرونشست زمین در منطقه غربی تهران با استفاده از تصاویر سنتینل-1 و تکنیک تداخلسنجی راداری مبتنی بر پراکنشگرهای دائمی
یاسر
مقصودی
رضا
امانی
حسن
احمدی
تهران طی چند دهه اخیر با بحران فرونشست روبرو بوده است؛ خشکسالیهای پیاپی و استخراج بی رویه آبهای زیرزمینی برای مصارف کشاورزی و صنعتی موجب کاهش سطح آبهای زیرزمینی و تراکم لایههای خاک، در نتیجه پدیده فرونشست شده است. در این مقاله یک سری زمانی دو ساله شامل 30 تصویر سنجنده سنتینل-1، با استفاده از روش تداخل سنجی راداری مبتنی بر پراکنشگرهای دائمی در دو ناحیه مطالعاتی مورد پردازش قرار گرفت. نقشه جابجایی متوسط سالانه برای مناطق مطالعاتی تولید گردید. نتایج، جابجایی سالانه 15 سانتی متری در جنوب منطقه مورد مطالعه، جایی که به دشتهای شهریار و تهران منتهی میشود را نشان میدهد، اما جابجایی تنها محدود به مناطق دشتی و غیر شهری نبوده بلکه به مناطق صنعتی و شهری نیز گسترش یافته است. به طوری که در مناطق دارای واحدهای صنعتی و مسکونی، طی دو سال، شاهد جابجایی تجمعی 9 تا 13 سانتیمتری هستیم بخصوص در محورهای ارتباطی نظیر بزرگراه فتح که در چندین بخش از این بزرگراه جابجایی بالای 4 سانتیمتر در سال را داریم. ارزیابی نسبی نتایج در منطقه اول با استفاده از دادههای مسیر پایینگذر 35 انجام گرفت که با توجه به اختلاف ناچیز برآورد دو مسیر 28 و 35، نواحی مذکور جابجایی افقی بسیار کمی داشته و عمده بردار جابجایی را حرکت قائم تشکیل میدهد. همچنین جابجایی قائم با استفاده از دو مدار بالاگذر و پایینگذر برای منطقه مطالعاتی دوم برآورد گردید با بهرهگیری از دادههای یک ایستگاه GPS صحت سنجی شد.
تداخلسنجی راداری
پراکنشگرهای دائم
فرونشست
سنتینل-1
2019
05
22
299
313
https://www.iwrr.ir/article_80494_632dfa0a0ecf7bb244d2d0c8714b0f87.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
استفاده از مدل های Fuzzy logic و AHP برای اصلاح مدل GALDIT در ارزیابی آسیب پذیری آبخوان ساحلی
مژگان
بردبار
امین رضا
نشاط
سامان
جوادی
آبهای زیرزمینی در نواحی ساحلی به عنوان منبع تامینکننده آب شرب از اهمیت زیادی برخوردار هستند. نقشههای آسیبپذیری آب زیرزمینی میتوانند درراستای حفاظت از کیفیت منابع آب زیرزمینی استفاده شوند. از اینرو در این مطالعه، مدل GALDIT برای ارزیابی و تعیین نواحی آسیبپذیر در آبخوان ساحلی قرهسو-گرگانرود نسبت به پیشروی آب شور بهکار رفته است. مدل GALDITاز مدلهای رتبهای میباشد و در هر منطقه بایستی کالیبره شود. نوآوری این مطالعه استفاده از مدل Fuzzy logic به منظور اصلاح مدل GALDIT است. علاوه بر این وزنهای این مدل، با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اصلاح شد. سپس از ضریب همبستگی پیرسون برای اعتبارسنجی نتایج استفاده گردید. نتایج ضریب همبستگی بین مدل Fuzzy-AHP و GALDIT-AHP با غلظت TDS به ترتیب 63/0 و 51/0 حاصل شد. در نتیجه مدل بهینه برای ناحیه مورد مطالعه مدلFuzzy-AHP میباشد. نقشه آسیبپذیری نهایی نشان داد که نواحی شمالغرب و غرب آبخوان آسیبپذیری زیاد به پیشروی آب شور دارند. مدل Fuzzy logic میتواند به عنوان روشی کارآمد جهت اصلاح مدل GALDIT به کار رود و به نتایج حاصل از آن اطمینان نمود.
آسیبپذیری
AHP
GIS
.Fuzzy logic
2019
05
22
314
326
https://www.iwrr.ir/article_81240_87c71bf25078f5f81f8ccc726770bb8f.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
بررسی زمان ماندگاری آبهای زیرزمینی (آبرفتی و کارستی) محدوده پل ذهاب با توجه به تغییرات زمانی و مکانی ترکیب ایزوتوپی (δ2H و δ18O ) نزولات جوی و آبهای زیرزمینی
حسین
محمد زاده
حمیده
امیری
دامنه تغییرات میانگین مقادیر ایزوتوپی آبهای جوی محدوده پلذهاب برای δ18O بین ‰ 9/2- و ‰ 6/6- و برای δ2H بین ‰ 4/14- و ‰ 6/31- به دست آمده است. خط ایزوتوپی آب جوی به دست آمده برای پل ذهاب (δ2H = 6.6*δ18O + 12.1) نشان دهنده دوتریوم مازاد1 بالا ‰) 1/12) بوده و مقادیر بالای دوتریوم مازاد آب باران در ایستگاه های هواشناسی سرپل ذهاب، قصر شیرین و کرند (بین ‰7/8 و ‰ 9/20) تاییدی بر تاثیر بخار آب اتمسفر با منشا مدیترانهای باشد. ترکیب ایزوتوپی منابع آب زیرزمینی محدوده پل ذهاب نسبت به نمونههای آب باران دارای دامنه تغییرات کمتری بوده و مقادیر میانگین ترکیب ایزوتوپی منابع آب زیرزمینی (آبرفتی و کارستی) برای δ18O در گستره بین ‰ 3/5- و ‰ 8/6- و برای δ2H در محدوده بین ‰ 2/29- و ‰ 6/36- قرار میگیرد. بهطور کلی ترکیب ایزوتوپی (δ2H وδ18O) آبهای کارستی در محدوده پل ذهاب تغییرات فصلی اندکی دارد و نشاندهنده وجود زمان کافی برای اختلاط آبهای نفوذی با آبهای بخش اشباع و زمان ماندگاری بالای آب در سازند می باشد. کمترین تغییرات فصلی ترکیب ایزوتوپی در بزرگترین چشمههای کارستی منطقه از جمله سرآبگرم، سرآب قلعهشاهین، چشمه ریجاب و سراب قرهبلاغ دیده میشود. به همین سبب آب این چشمهها دارای بیشترین زماندگاری در سازند بوده و در نتیجه سن نسبی آب چشمه بیشتر است. پیرامون سرآب کارستی ماراب، توسعه مجاری کارستی بیشتر و سرعت حرکت آب بیشتر و در نتیجه زمان ماندگاری و سن نسبی آب کمتر میباشد.
اکسیژن18
دوتریوم
خط آب جوی
چشمه های کارست
زمان ماندگاری
2019
05
22
327
340
https://www.iwrr.ir/article_81238_62b1de065fa9a5fc15578309787babd2.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
کاربرد روش تداخل سنجی و تصاویر سنجش از دوری رادار در برآورد عمق برف و آب قابل استحصال از آن در حوضۀ آبریز یامچی
هوشنگ
سیفی
بختیار
فیضی زاده
ذخیره برف در حوضههای کوهستانی از منابع آب مهم و قابل اطمینان است. به دلیل شرایط سخت فیزیکی محیطهای کوهستانی، امکان اندازه-گیری برف به صورت زمینی وجود ندارد؛ بههمین دلیل، استفاده از سنجش از دور با توجه به پوشش وسیع میتواند در شناسایی مناطق برفی روش مناسبی باشد. در پژوهش حاضر، با استفاده از تصاویر ماهواهایLandsat 8 سطح پوشش برف برای حوضه آبریز یامچی از طریق شاخص NDSI و بهوسیله پردازش شیءگرا بدست آمد و با دادههای زمینی صحت سنجی شد که دقت کلی بالای 90 درصد را نمایش داد. برای محاسبه عمق برف منطقه مورد مطالعه نیز از تصاویر ماهوارهای Sentinel A1 و روش D-InSAR استقاده شد. با بررسی تصاویرLandsat 8 مشخص گردید که تصویر شهریور ماه فاقد برف میباشد به همین دلیل این تصویر بهعنوان تصویر پایه برای تداخلسنجی انتخاب گردید و تمام تصاویر نسبت به این تصویر تداخلسنجی شده و نقشه عمق برف بدست آمد. نتایج حاصل با دادههای زمینی صحت سنجی شده و ضرایب همبستگی بین دادههای مشاهداتی و مقادیر برآورد شده عمق برف، 85 درصد بهدست آمد. با اطمینان از دقت بالای نقشههای بدست آمده، حجم برف نیز از طریق نقشههای سطح و عمق برف، حاصل شد. با استفاده از همبستگی بین دادههای عمق برف بهدست آمده از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری و آب معادل برف ایستگاههای زمینی، یک رابطه خطی درجه شش با ضریب همبستگی 87/0 محاسبه شد، و به این طریق، نقشههای عمق آب معادل برف نیز برای منطقه مورد مطالعه منتج گردید.
عمق برف
سطح پوشش برف
Sentinel A1
روش D-InSAR
حوضه آبریز یامچی
2019
05
22
341
355
https://www.iwrr.ir/article_81239_7e79b9bc723884bf6c203344a8321c4f.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
بررسی تاثیرعدم قطعیت دبی خروجی در زمان شروع سیل بر روی دقت محاسبات روندیابی سیل با استفاده از روش ماسکینگام خطی
جلال
بازرگان
هادی
نوروزی
بهینهیابی ضرایب روش ماسکینگام بر افزایش دقت روش مذکور اهمیت بسزایی دارد و یکی از مشکلات اصلی این روش تخمین مقدار دبی خروجی در زمان شروع سیل است که معمولاً برابر با مقدار دبی ورودی در همان زمان در نظر گرفته میشود. در پژوهش حاضر با توجه به عدم قطعیت برابر بودن مقدار دبی خروجی در زمان شروع سیل با مقدار دبی ورودی در همان زمان و با استفاده از الگوریتم ازدحام ذرات (PSO) علاوه بر محاسبه ضرایب روش ماسکینگام خطی (X, K) مقدار دبی خروجی در زمان شروع سیل بهصورت درصدی از مقدار دبی ورودی در همان زمان بهینهیابی شده است و سپس با استفاده از ضرایب محاسبهشده و درصد دبی ورودی بهینهیابی شده با استفاده از یک سیل که بهعنوان سیل مشاهداتی در نظر گرفتهشده است، جهت محاسبه دبی خروجی سیلهای دیگری که مربوط به همان ایستگاههای هیدرومتری میباشند، استفادهشده است. دقت روش مذکور با استفاده از راهکار ارائه شده در پژوهش حاضر افزایش یافتهاست.
روش ماسکینگام خطی
الگوریتم ازدحام ذرات (PSO)
عدم قطعیت دبی خروجی
بهینهیابی دبی خروجی
2019
05
22
356
360
https://www.iwrr.ir/article_66719_8f77512f31a6e23db6d6716093b12e50.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
استفاده از MOPSO در بهینه سازی چندهدفه بهره برداری از مخزن برقابی مطالعه موردی: سد کارون 5
مریم
پرهیزکاری
حامد
مازندرانی زاده
اغلب مسائل تصمیمگیری در دنیای واقعی بهویژه در زمینه مدیریت منابع آب، مسائل چندهدفهای هستند که تصمیمگیری بر اساس اهداف متفاوت و متضاد انجام میشود. با توجه به دامنه وسیع کاربرد اینگونه مسائل، مدلهای متفاوتی برای حل آنها پیشنهاد شده است، که از مهمترین آنها میتوان به مدلهای بهینهسازی چندهدفه NSGA-II و MOPSO اشاره کرد. هدف از این پژوهش مقایسه عملکرد الگوریتمهای NSGA-II و MOPSO در حل مسئله بهرهبرداری بهینه چندهدفه از مخزن برقابی است. با توجه به اینکه مخازن برقابی در تأمین بار پیک شبکه برق مشارکت دارند، در ابتدا با استفاده از شبکه عصبی به پیشبینی قیمت روزانه انرژی در ساعتهای اوج پرداخته شده، سپس نتایج حاصل از آن برای بهینهسازی چندهدفه بهرهبرداری از مخزن سد کارون 5، شامل دو هدف بیشینهسازی درآمد سالانه و بیشینهسازی حداقل انرژی تولیدشده روزانه، به کار گرفتهشده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که هرچند زمان اجرای روش NSGA II بیش از دو برابر روش MOPSO است، ولی دقت نتایج آن در هر دو هدف 20درصد بهتر از MOPSO است.
قیمت اوج مصرف
بار پیک
شبکه عصبی
شبکه برق
پرداخت بر اساس پیشنهاد
2019
05
22
361
364
https://www.iwrr.ir/article_76733_8bc741fceecb0c5375b564dd12924916.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
شبیهسازی و مقایسهی تبخیر و تعرق پتانسیل به روشهای شبکه عصبی مصنوعی، نروفازی ودرخت تصمیمگیریM5 (مطالعه موردی؛ ایستگاه سینوپتیک شیراز )
الهه
ذرتی پور
لمیا
نیسی
منا
گلابی
اعظم
بزاز
امین
ذرتی پور
تخمین صحیح تبخیر و تعرق در طراحی، مدیریت سیستمهای آبیاری و زهکشی از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از روشهای تخمین تبخیر و تعرق، که در حل این مسائل و پیشبینی آن کاربرد زیادی دارد، روشهای نروفازی (ANFIS)، شبکههای عصبی مصنوعی (ANNs) و درخت تصمیمگیری M5 میباشند. هدف از این تحقیق، بررسی کارایی روشهای مذکور در برآورد تبخیر و تعرق مرجع در ایستگاه هواشناسی شیراز میباشد، بدین منظور دادههای هواشناسی روزانه 5 ساله ایستگاه مذکور بهعنوان ورودی مدلها انتخاب شدند. برای اجرای مدل شبکه عصبی مصنوعی، مدل نرو فازی و درخت تصمیمگیری M5 بهترتیب از نرم افزارهای Qnet2000، MATLAB و WEKAاستفاده گردید. جهت ارزیابی نتایج مدلهای ذکر شده ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب تعیین (R2) و معیار میانگین قدرمطلق خطای نسبی (MAE) استفاده شد. نتایج حاصل از مدل شبکه عصبی مصنوعی و مدل انفیس به کمک شاخص های آماری R2، RMSEو MAEبه ترتیب برابر با 999/0 ، 0009/0و 00000139/0- و 999/0، 001855/0و 00119/0- بهدست آمد، که نشان از دقت بالای هر دو مدل در شبیه سازی دارد. همچنین مقدار ضریب همبستگیR2 ،RMSE و MAE مدل درخت تصمیمگیری بترتیب برابر 717/0 ، 1088/0 و 0387/0 محاسبه شدند که نشان دهندهی کارایی مناسب مدل درختی M5 در پیشبینی میزان تبخیر و تعرق مرجع است.
تبخیر و تعرق گیاه مرجع
درخت تصمیمگیری
شبکه عصبی فازی
شبکه عصبی مصنوعی
2019
05
22
365
371
https://www.iwrr.ir/article_77385_9fee1baa63c0475a44167288739ee5bb.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1398
15
1
تحلیل دینامیک تقاضای آب: مطالعه موردی شهر قم
نسیم
نهاوندی
علی
اخمدیان
کمبود منابع آب همواره یکی از مهمترین چالشهای اغلب کشورهای جهان بهویژه کشور ایران است. یکی از راهکارهای اساسی برای کنترل و مدیریت این موضوع، بررسی تقاضای آب است. شهر قم به دلیل قرارگیری در منطقه خشک کشور همواره با تهدید مواجه بوده است و در صورت عدم مدیریت صحیح در آینده نزدیک با خطرات جدی در این زمینه مواجه خواهد بود. هدف از این تحقیق، بررسی دینامیک تقاضای آب با روش پویایی سامانهها در شهر قم بوده است. دینامیک متغیرهای مختلفی نظیر جمعیت، منابع آب سطحی، عرضه و تقاضای آب با استفاده از نرمافزار ونسیم مدلسازی شده است. حداکثر درصد اختلاف نسبی این مدل برای تخمین تقاضای آب 7 درصد بوده است. تحلیل سناریو های مختلف نشان میدهد که تغییر نرخ زاد و ولد از میزان 4 درصد به 2 درصد منجر به کاهش 29 درصدی میزان تقاضای آب در سال 1405 در مقایسه با روند فعلی میشود.. بر اساس این نتیجه، سیاست کنترل جمعیت، بیشترین تأثیر را بر تقاضای آب دارد. اثر قیمت بر میزان تقاضا ناچیز است به طوری که افزایش 20 درصدی قیمت، 04/2 درصد کاهش در میزان تقاضا در سال 1405 در مقایسه با روند فعلی ایجاد خواهد کرد.
کمبود آب
مدیریت تقاضای آب
پویایی سیستمها
نرم افزار ونسیم
2019
05
22
372
377
https://www.iwrr.ir/article_80018_881158c821720a2acd46c66295639ea6.pdf