انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Hybrid Wavelet-M5 Modeling in Rainfall-Runoff Process Forecastبررسی کارایی مدل هیبریدی Wavelet-M5 در پیش بینی فرآیند بارش-رواناب11069635FAعلی دوانلو تاجبخشکارشناس ارشد مهندسی و مدیریت منابع آب/ دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریزوحید نورانیاستاد/ گروه مهندسی آب، دانشکده عمران، دانشگاه تبریزامیر مولاجودانشجوی دکتری مهندسی و مدیریت منابع آب/ دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران (نویسنده مسئول)Journal Article20180419Rainfall-runoff process is one of the most important and complex phenomena in the hydrological cycle, therefore different views have been presented for the development of the modeling. Obviously, the recognition of the behavior of the catchment can play an important role in selecting of the appropriate model for saving time on the simulation. Previous studies have shown that the multi-linear models have an acceptable performance in the case of watersheds which usually have a regular rainfall pattern. In this study, the multi-linear Wavelet-M5 model was introduced and the rainfall-runoff process of the Aji Chay catchment was investigated. At first, the main rainfall and runoff time series were decomposed to several sub-time series by the wavelet transform to overcome its non-stationary, then the obtained sub-time series were imposed as input data to M5 model tree to forecast the runoff values and also the results were compared to the other models by the root mean squared error and determination coefficient criteria. The results showed that the performance of the proposed hybrid Wavelet-M5 model increased up to 69% compared to the sole M5 model tree for the Aji Chay catchment.فرآیند بارش- رواناب از مهمترین و پیچیده ترین پدیده ها در چرخه هیدرولوژی بوده لذا در مدل سازی آن، دیدگاه های متفاوتی برای توسعه و بهبود مدل های پیش بینی کننده ارائه گردیده است. بدیهی است درک صحیحی از رفتار حوضه می تواند نقش موثری در انتخاب مدل و همچنین صرفهجویی در زمان مربوط به امر شبیهسازی ایفا نماید. مطالعات پیشین نشان داده است که جهت مدل سازی حوضه های آرام که معمولا دارای الگوی منظم بارش هستند، مدل های چندخطی عملکرد قابل قبولی دارند. در این مطالعه ضمن معرفی مدل ترکیبی چندخطی موجک-درخت تصمیم، کارایی آن جهت مدل سازی فرآیند بارش-رواناب حوضه آبریز آجی چای مورد مطالعه قرار گرفت. در ابتدا سری های زمانی بارش و رواناب با استفاده از تبدیل موجک به چندین زیرسری تجزیه گشته تا بر ناایستایی آن غلبه گردد. سپس زیرسری های حاصله به عنوان ورودی به مدل M5 درختی اعمال شد تا پس از طبقه بندی داده ها، رگرسیون مربوط به هر خوشه ارائه شود. در ادامه نتایج با سایر مدل ها (مدل های ANN، M5 و WANN) مقایسه گردید که برای این منظور از دو معیار ریشه میانگین مربعات خطا و ضریب تبیین جهت ارزیابی نتایج استفاده شد. نتایج نشان داد که برای حوضه نسبتا آرام آجی چای عملکرد مدل ترکیبی پیشنهادی موجک-درخت تصمیم نسبت به مدل خام M5 درختی تا 69 درصد بهبود مییابد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Investigation of groundwater salinity of Naqadeh Plain aquifer using Hydrochemical Facies Evolution Diagram (HFE)بررسی شوری آب زیرزمینی آبخوان دشت نقده با استفاده از دیاگرام تحول رخسارههای هیدروشیمیایی (HFE)112574112FAاصغر اصغری مقدماستاد/ گروه علوم زمین ، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز.عطا الله ندیریدانشیار/ گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز.فریبا صادقی اقدمدانشجوی دکترا هیدروژئولوژی گروه علوم زمین/ دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز.Journal Article20180512The coastal aquifer of the Naqadeh plain, located in the southwestern part of the Urmia Lake. Based on long-term chemoghraph, salinity has an increasing trend. Considering the undesirable results of saline water intrusion such as hygiene effects, human health and environmental problems, more studies are needed in this regard. Based on the classification of TDS values, about 48% of the groundwater resources of this plain are inappropriate for drinking and agricultural purposes. In order to monitor the groundwater resources of the plain, water samples were collected from 33 sampling points and a hydrochemical analysis was carried out. Identification of the salinity source and the governing hydrochemical mechanisms governing groundwater were carried out using the basic exchange index (BEX), ionic ratio, compound diagrams, geological and hydrogeological interpretations. Cl and Br halogens were also used for salinity studies due to their conservative behavior. Hydrochemical facies evolution diagram (HFE) was used as a useful method for identifying of the aquifers condition and its vulnerability to saline water intrusion. The matching of these results with the spatial distribution of salinity (EC) indicates the presence of two areas in the eastern and northern parts of the plain with high salinity and the risk of saline water intrusion. The salinity of these water resources is related to water-rock interactions, dissolution of saline formations, rainfall reduction, evaporation increase with formation of ponds in the dry seasons, infiltration of saline water and drainage of surface water, development of agricultural activities and probability of rising saline water (Upconing).آبخوان ساحلی دشت نقده که در بخش جنوبغربی دریاچۀ ارومیه واقع است، بر اساس کموگراف درازمدت، دچار روند افزایشی شوری شده است. با توجه به نتایج نامطلوب نفوذ آب شور از جمله تأثیرات بهداشتی، سلامت انسان و مشکلات زیستمحیطی مختلف، مطالعات بیشتر در این زمینه اهمیت مییابد. بر اساس ردهبندی مقادیر TDS حدود 48% از منابع آب زیرزمینی این دشت برای مصارف شرب و کشاورزی نامناسب هستند. به منظور پایش منابع آب زیرزمینی دشت تعداد 33 نمونۀ آبی جمعآوری و مورد آنالیز هیدروشیمیایی قرار گرفت. شناسایی منشأ شوری و مکانیسم-های هیدروشیمیایی حاکم بر آب زیرزمینی با استفاده از اندیس تبادل کاتیونی (BEX)، نسبتهای یونی، دیاگرامهای ترکیبی، تفاسیر زمینشناسی و هیدروژئولوژیکی انجام گرفت. همچنین هالوژنهای Cl و Br به دلیل رفتار تغییرناپذیر برای مطالعات شوری مورد استفاده قرار گرفتند. دیاگرام تحولات رخسارههای هیدروشیمیایی (HFE) به عنوان روشی سودمند برای شناسایی وضعیت آبخوان و آسیبپذیری آن نسبت به نفوذ آب شور بهکار برده شد. تطابق این نتایج با توزیع مکانی شوری (EC)، نشانگر وجود دو محدوده در قسمتهای شرق و شمالی مرکز دشت با مقادیر شوری بالا و خطر نفوذ آب شور میباشد. شوری این منابع آبی در رابطه با برهمکنش آب-سنگ و انحلال سازندهای شورکننده، کاهش بارندگی و افزایش تبخیر همراه با تشکیل شورهزارهای فصول خشک، نفوذ شورآبهها و زهکشی آبهای سطحی، توسعه فعالیتهای کشاورزی و همچنین احتمال بالاآمدگی آب شور تشخیص داده شد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Challenges and Compromises of Agricultural Water Supply and Environmental Water Right in the Lake Urmia Basinچالشها و تقابل تامین آب کشاورزی و حقابه محیطزیستی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه263876901FAمهنوش مقدسیاستادیار / گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه اراک .سعید مریداستاد / گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرسمجید دلاوراستادیار/ گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس،حمیده حسینی صفادانش آموخته کارشناسی ارشد/ منابع آب دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایرانJournal Article20180715One of the important issues in our country is the restoration of Lake Urmia and it has been considered by the government since 2008. These efforts and high costs have had none impacts such as allocation of water to the lake on agricultural sector. This study aims to show these effects on the agricultural sector of border provinces. So purposely, in order to evaluate three agricultural water management scenarios a 49-year period of natural surface flows of watershed’s rivers is considered under the various hydrological conditions. The results showed that to provide the lake water demand caused 20 to 25 reduction of agricultural water demand in the West and East Azarbaijan provinces. It is obvious to achieve this, we certainly would have high socio-economic impacts, and recently we experienced changing of crop lands into orchards in the watershed. So, It is recommended that based on international experiences, the committee of restoration of the Lake Urmia provide an accessible framework and novel services for the ecology, otherwise, optimal utilization of credit and time shall not be presented. <br />یکی از مسائل مهم امروز کشور ایران بحث احیای دریاچه ارومیه میباشد که از سال 1387 شمسی مورد توجه دولت و برنامههای توسعه قرار گرفته است. مسلماً از دلایلی که علیرغم این تلاشها و هزینههای سنگین همچون تشکلیل ستاد احیا، تأثیری چندانی بر وضعیت دریاچه نداشته، تبعات تخصیص آب به دریاچه بر بخش کشاورزی میباشد. بدین منظور این تحقیق در تلاش است بطور کمّی، این تبعات را بر کشاورزی استانهای مرزی دریاچه نشان دهد. بدین منظور یک دوره 50 ساله از جریان طبیعی رودخانههای حوضه در نظر گرفته شده است تا تحت شرایط مختلف هیدرولوژیکی، سه نوع مدیریت آب کشاورزی، تخصیص کامل و یا بخشی از نیاز آب دریاچه این مهم مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. نتایج نشان داد که تأمین حقابه دریاچه به کاهش حدود 20 تا 25 درصدی حقابه بخش زراعت آبی در استانهای آذربایجان غربی و شرقی نیاز دارد. بدیهی است که حصول به چنین کاهش سطحی، تبعات سیاسی و اجتماعی بالایی دارد و این در حالی است که طی سالهای اخیر سطح زیر کشت و تبدیل زراعت به باغ افزایش یافته است. بدین ترتیب توصیه میشود تا ستاد احیا براساس تجربیات جهانی، مطالعات داخلی و تجربیات 5 ساله خود، چشمانداز قابل حصول و خدمات جدیدی برای اکولوژی حوضه و دریاچه تبیین نماید، در غیر این صورت امکان بهرهبرداری بهینه از فرصت زمانی و منابع اعتباری برای احیای دریاچه فراهم نخواهد شد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Spatio-temporal changes evaluation of Flow Duration Curve Seasonal Indexes (FDCSI) during four decades in Namak Lake Basinارزیابی تغییرات زمانی-مکانی شاخصهای فصلی منحنی تداوم جریان (FDCSI) طی چهار دهه در حوزه دریاچه نمک395677386FAزهرا شیخدانشجوی دکتری بیابان زدایی/ گروه بیابان زدایی، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.محمد رضا یزدانیدانشیار / گروه بیابان زدایی، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.علیرضا مقدم نیادانشیار/ گروه احیای مناطق بیابانی و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.Journal Article20180926Low flow is an important component for investigating the available water, especially in arid regions, which is applied to manage drought and to reduce it. The spatio-temporal changes of hydrological drought phenomenon based on Flow Duration Curve Seasonal Indexes (FDCSI) including Q70, Q80, Q90, Q95 and Q99 in Namak Lake basin were investigated in the present study. For this purpose, 18 stations with the maximum long-term data (43 years) were selected and FDCSI values were extracted based on summer (June to November) and winter (December to May) seasons. Non-parametric tests including Mann-Kendal, Modified Mann-Kendal and Sen Slope Estimator were performed to determine the time trend. Furthermore, Hurst exponent was applied to investigate the long-term memory. Based on Hurst results, most of the time series have memory but uniform patterns are not recognized for them. The significant decreasing trend was identified based on summer and winter seasonal indexes at 55-66% and 38-50% of the total stations, respectively. In addition, a slight increasing trend was observed at 5-11% of study stations at a significant level of 95 and 99%. The evaluation of the results of seasonal indexes showed that summer flow had more serve drought due to lack of base flow during 1970-2012. Severe decline trend during the summer season might occur due to the time patterns of rainfall, increasing evapotranspiration, changing land use and finally, over-harvesting of surface and groundwater resources for agricultural purposes.جریان کمینه، مؤلفهای مهم بمنظور بررسی میزان آب دردسترس بویژه در مناطق خشک است که جهت مدیریت خشکسالی و کاهش آن مورد استفاده قرار میگیرد. مطالعه حاضر به بررسی تغییرات زمانی-مکانی پدیده خشکسالی هیدرولوژیکی در سطح حوزه دریاچه نمک بر پایهی شاخصهای فصلی منحنی تداوم جریان (FDCSI) شامل Q70، Q80، Q90، Q95 و Q99 میپردازد. برای این منظور، 18 ایستگاه با حداکثر آمار بلندمدت (43 سال) انتخاب و مقادیر FDCSI براساس دو فصل تابستان (خرداد تا آبان) و زمستان (آذر تا اردیبهشت) استخراج گردید. از آزمونهای ناپارامتری من-کندال، من-کندال اصلاح شده و برآوردگر شیب سن جهت شناسایی روند زمانی و توان هرست جهت بررسی حافظه بلندمدت استفاده شد. برپایه نتایج هرست، اغلب سریهای زمانی دارای حافظه بوده ولی الگوهای یکپارچهای تبیین نگردید. روند کاهشی شدید معنیدار براساس شاخصهای فصلی تابستانه و زمستانه به ترتیب در 66-50 و 50-38 درصد از کل ایستگاهها شناسایی شد. علاوهبراین روند ضعیف افزایشی در 11-5 درصد ایستگاههای مطالعاتی در سطح معنیداری 95 و 99 درصد مشاهده گردید. ارزیابی نتایج شاخصهای فصلی نشان داد، جریان تابستانه به علت عدم تأمین دبی پایه، خشکسالی شدیدتری طی دوره 2012-1970 متحمل شده است. الگوهای زمانی بارشی، افزایش تبخیر-تعرق، تغییر کاربری اراضی و در نهایت برداشت بیش از حد از منابع آب سطحی و زیرزمینی جهت اهداف کشاورزی از عوامل احتمالی روند کاهشی شدید طی فصل تابستان است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Evaluating the Efficiency of Reanalysis and Remote-Sensing based Rainfall Data sets for Hydrological Modeling Using VIC-3L Large Scale Modelارزیابی کارائی منابع بارشی بازتحلیل شده و مبتنی بر تکنیکهای سنجش از دور جهت مدلسازی هیدرولوژیکی با استفاده از مدل بزرگ مقیاس VIC-3L577279441FAافشین شایقیدانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب/ دانشگاه بین المللی خمینی (ره)، قزویناصغر عزیزیانعضو هئیت علمی گروه مهندسی آب / دانشگاه بین المللی خمینی (ره)، قزوین0000-0002-6556-2931لوکا بروکاپژوشگر / موسسه تحقیقات ژئو هیدرولوژی IRPI و عضو هیئت علمی دانشگاه پروجاJournal Article20180926Currently, in most of the catchments, the lack of ground-based gauges is one of the most important problems for accurate hydrological modeling. According to the quick developments of satellite-based technologies and the computer’s computational power, several rainfall datasets have been developed with different spatial and temporal resolutions. These datasets usually are based on remote-sensing techniques or the combination of land surface models (LSMs) and general circulation models (GCMs). This research addressed the efficiency of ECMWF reanalysis dataset and PERSIAN for hydrological modeling using VIC-3L large-scale model over the SefidRood catchment. The results of statistical analyses at daily time scale indicated that the correlation coefficient (CC) between ECMWF, PERSIAN, and ground-observed dataset is about 0.83 and 0.48, respectively. In addition, at monthly time scale, the performances of both rainfall datasets approximately are the same and in most parts of the catchment, the value of CC is higher than 0.80. Hydrological analyses by VIC-3L model showed that despite having low efficiency in estimating rainfall, the PERSIAN dataset led to better simulation of runoff when it compared to ECMWF. For example, the Nash-Sutcliffe (NS) coefficient between daily and monthly simulated runoff using PERSIAN and observed runoff at the outlet of SefidRood catchment are about 0.80 and 0.88, respectively, while in the case of ECMWF these coefficients are about 0.67 and 0.72. Moreover, by using the PERSIAN dataset, the performance of the VIC model in simulating daily and monthly peak flows significantly increases.باتوجه به گسترش روز افزون تکنولوژیهای ماهوارهای و قدرت محاسبات رایانهای، پایگاههای بارشی با توان تفکیک زمانی و مکانی مختلفی ایجاد شده است که بر خلاف ایستگاههای زمینی دارای پوشش مکانی بسیار زیادی میباشند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کارائی پایگاههای بارشی باز تحلیل شده ECMWF و PERSIAN جهت مدلسازی هیدرولوژیکی با استفاده از مدل بزرگ مقیاس VIC-3L در حوضه آبریز سفیدرود پرداخته شده است. نتایج حاصل از ارزیابی آماری حاکی از آن است که در مقیاس زمانی روزانه پایگاه ECMWF با دارا بودن ضریب همبستگی معادل 83/0 با داده-های زمینی از عملکرد بسیار بهتری نسبت به پایگاه PERSIAN برخوردار میباشد. هرچند در مقیاس زمانی ماهانه هر دو پایگاه بارشی مذکور دارای عملکرد تقریباً مشابهی میباشند و در بیشتر بخشهای حوضه دارای ضریب همبستگی بالای 8/0 با دادههای زمینی هستند. همچنین نتایج حاصل از اجرای مدل هیدرولوژیکی نشان داد که علیرغم پائین بودن توان پایگاه PERSIAN در تخمین بارش در سطح حوضه، عملکرد آن در شبیهسازی هیدروگراف جریان خروجی از حوضه در هر دو مقیاس زمانی روزانه و ماهانه نسبت به پایگاه ECMWF بسیار بهتر میباشد. به عنوان مثال، ضریب کارائی نش-ساتکلیف (NS) بدست آمده در دو مقیاس زمانی روزانه و ماهانه در صورت استفاده از دادههای PERSIAN به ترتیب در حدود 80/0 و 88/0 میباشد و این در حالیست که در صورت استفاده از دادههای ECMWF مقادیر مذکور به ترتیب معادل 67/0 و 72/0 خواهد بود. همچنین در صورت استفاده از دادههای PERSIAN میزان خطای مدل هیدرولوژیکی در برآورد دبیهای اوج هیدروگراف جریان تا مقدار زیادی کاهش مییابد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723An Agent-Based Model to Improve Groundwater Resources Conditions with a Participatory Approach in the Shabestar-Sofian Plainتوسعه مدل عامل بنیان جهت احیای منابع آب زیرزمینی با رویکرد مشارکتی: مطالعه موردی دشت شبستر-صوفیان738780016FAمحمدجواد عنبریدانشجوی دکتری مهندسی عمران- آب/دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز.0000-0003-4389-3278مهدی ضرغامیاستاد/ گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران و پژوهشکده محیط زیست دانشگاه تبریز.0000-0001-9179-1431Journal Article20180531Regarding the supply of large amount of water demand from groundwater resources on the one hand, and increasing water level drop of the aquifers on the other hand, the importance of groundwater resources management is significantly increasing. Due to the complexities in the socio-ecological systems related to the groundwater resources, there is a need for tools to model these complexities in the form of effective agents’ relations. Agent-based modeling (ABM) is a computer simulation with a comprehensive approach of stakeholders, or agents that interact with each other and with their environment based on certain behavioral principles. In this paper, farmers, effective institutional agents and aquifer behaviors and their interactions in the Shabestar-Sofian plain is modeled using ABM with stakeholder participation through interviews and semi-structured questionnaires. The results of the implementation of five sample scenarios show that if the institutions are properly coordinated and the participation of farmers is attracted, it could be possible to reduce 202 million cubic meters of wells extraction over 10 years, in addition to increasing the income of farmers simultaneously and to compensate about 40 percent of negative groundwater balance. Using this model, a better understanding of the sophisticated system of groundwater resources management can be obtained, stakeholder participation can be attracted, and by defining scenarios in a participatory process, better solutions can be achieved in the decision-making process.اتکای بخش های زیادی از کشور بر منابع آب زیرزمینی از یک طرف و افت روزافزون سطح تراز ایستابی آبخوان ها از طرف دیگر اهمیت توجه به این بخش از منابع آب را بیش از پیش افزایش داده است. به دلیل پیچیدگی های سیستم های اجتماعی-زیست محیطی مرتبط با منابع آب زیرزمینی، نیاز به استفاده از ابزارهایی است که بتواند این پیچیدگی ها را در قالب روابط عامل های موثر مدل نماید. مدل سازی عامل بنیان، شبیه سازی کامپیوتری با رویکردی جامع نگر از ذینفعان یا همان عامل هایی است که با یکدیگر و با محیط خود بر اساس اصول رفتاری خاص تعامل می کنند. در این مقاله، با کاربرد مدل سازی عامل بنیان رفتار کشاورزان، عوامل نهادی موثر، آبخوان و نیز روابط آن ها در دشت شبستر-صوفیان با مشارکت ذینفعان از طریق به کارگیری مصاحبه ها و پرسش نامه های نیمه ساختاریافته مدل شده است. نتایج بررسی اجرای پنج سناریوی نمونه نشان می دهد در صورت هماهنگی مناسب نهادها و جلب مشارکت کشاورزان، ضمن افزایش درآمد کشاورزان، می توان در طول 10 سال، 202 میلیون مترمکعب از برداشت چاه ها را کاهش داده و در نتیجه حدود 40 درصد بیلان منفی آبخوان را جبران نمود. با استفاده از این مدل می توان فهم مناسب تری از سیستم پیچیده مدیریت منابع آب زیرزمینی به دست آورده، مشارکت ذینفعان را جلب کرده و با تعریف سناریوها در فرآیندی مشارکتی، به راهکارهای بهتر در فرآیند تصمیم گیری دست یافت.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Application of bankruptcy method in point and non-point source pollution allocation in the riverکاربرد رویکرد ورشکستگی در تخصیص بارهای آلاینده نقطه ای و گسترده در رودخانه889780271FAسحر زارع فرجودیدانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت منابع آب، گروه منابع آب/ دانشکده مهندسی عمران، آب و محیطزیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.علی مریدیاستادیار / گروه مهندسی عمران- مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیطزیست ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.سید سعید موسویاستادیار / گروه مهندسی عمران- مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیطزیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.Journal Article20180721The optimal dischargeable waste load allocation to the pollutants is important for improving the quality of rivers. The purpose of this paper is applying some bankruptcy rules, one of the Game theory methods, to allocate the waste load to pollutants and reach the standard dissolved oxygen in Zarjub River, Gilan. Based on the proposed framework, a combination of QUAL2Kw model, particle swarm optimization algorithm and bankruptcy rules are used in this research. In this paper, particle swarm optimization algorithm has been used to optimize point and non-point sources discharged contaminants of river adjacent in QUAL2Kw under bankruptcy rules. The conclusion indicates the efficient application of the bankruptcy approach on reaching the optimal level of oxygen at downstream. According to the research results, CEA and TAL methods discharge less waste load to the river. Also, based on the results some methods are appropriate for high pollutant industries and some methods are acceptable for low pollution industries.تخصیص بهینه بار آلودگی قابل تخلیه به منابع آلاینده در راستای بهبود شرایط کیفی رودخانه از مسائل حائز اهمیت میباشد. هدف این مقاله بکارگیری رویکرد ورشکستگی، یکی از زیرمجموعههای تئوری بازیها، جهت تخصیص بار آلودگی به منابع آلاینده و رسیدن به مقدار استاندارد اکسیژن محلول پایاب رودخانه زرجوب در گیلان است. بر این اساس در این تحقیق، از ترکیب مدل شبیهساز کیفی QUAL2Kw، الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات و قوانین ورشکستگی استفاده شده است. در واقع در این تحقیق، مقادیر تخلیه آلایندههای نقطهای و غیرنقطهای حاشیه رودخانه توسط الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات و با قیدهای ورشکستگی تعیین گردید. نتایج نهایی بدست آمده بیانگر کاربرد موثر رویکرد ورشکستگی در دستیابی به حد مطلوب اکسیژن در پایاب رودخانه میباشد. این در حالی است که مقدار بار آلودگی ورودی به رودخانه در اثر بکارگیری این قیود تا حد بالایی کاهش یافته و تخلیهکنندگان را ملزم به تصفیه میکنند. بر اساس نتایج بدست آمده برخی روشها مطلوب آلایندههای عمده و برخی دیگر روشها مطلوب واحدهای آلاینده کوچک میباشد ولیکن در تمام آنها استاندارد کیفیت رودخانه رعایت شده است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Assessment and optimum selection of crop pattern criteria relying on sustainable developmentارزیابی و انتخاب بهینه معیارهای الگوی کشت مبتنی بر توسعه پایدار9810881560FAالهام کاظمی کرانیدانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب/ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه باهنر کرمان.مرضیه ثمره هاشمیاستادیار / گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه باهنر کرمان.سودابه گلستانی کرمانیاستادیار/ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه باهنر کرمان.میثم ثمره قاسم شعبجرهدانش آموخته کارشناسی ارشد علوم رایانه / گروه علوم رایانه، دانشکده ریاضی و کامپیوتر، دانشگاه باهنر کرمان.Journal Article20180930Due to the water crisis and the large proportion of agriculture sector in water withdrawal, many studies have been done on water efficiency improvement in agriculture. One of the proposed solutions is optimal crop pattern implementation. However, less attention has been paid to the effect and role of crop pattern criteria in the determination of crop pattern and water resources use efficiency. There are many crop pattern criteria to determine crop pattern and crop efficiency in a selected area, selecting different criterion results in different outcomes. Therefore, proper selection of criteria is pivotal to the optimal use of water resources. In this paper crop pattern criteria has been evaluated relying on sustainable development, therefore eleven criteria have been selected as the main criteria and prioritized for Pistachio and Damask rose in Kavirdaranjir Basin. To prioritize the criteria an optimization problem, which its objective function is based on sustainable development, has been developed. The problem has been solved, using random and chaotic (Tent, Henon, and Logistic) genetic algorithms. The results show Tent chaotic genetic algorithms performance is the best comparing other selected algorithms. In addition, the analysis of optimization problem results shows the priority of the criteria is the environmental, economic and social category.بحران کم آبی و سهم بالای بخش کشاورزی در استفاده از منابع آبی، منجر شده است که همواره مطالعات بسیاری جهت بهبود مصرف آب در بخش کشاورزی انجام شود که تعداد قابل ملاحظهای از این مطالعات به اجرای الگوی کشت بهینه، جهت استفاده مناسب از منابع آبی تاکید کردهاند. اما دراین میان به تاثیر و نقش معیارهای انتخابی در تعیین الگوی کشت و تاثیر آن بر کارایی استفاده از منابع آبی کمتر توجه شده است. برای تعیین الگوی کشت در هر منطقه معیارهای بسیاری وجود دارد که انتخاب هر سری از معیارها، منجر به نتایج متفاوت میگردد. به همین دلیل بررسی و مطالعه جهت انتخاب مناسب معیارهای الگوی کشت که منجر به استفاده بهینه از منابع آبی در بخش کشاورزی شود، امری ضروری میباشد. در این راستا در مقاله حاضر با تکیه بر توسعه پایدار، معیارهای مختلف الگوی کشت مورد ارزیابی قرار گرفته و در نتیجه یازده معیار به عنوان معیارهای اصلی انتخاب شده و برای دو محصول پسته و گل محمدی در حوضه "کویر درانجیر" اولویتبندی و بررسی میشوند. این اولویتبندی در قالب یک مساله بهینهسازی با تابع هدفی مبتنی بر توسعه پایدار پیشنهاد و جستجو میشود. حل این مساله از طریق روشهای الگوریتم ژنتیک تصادفی و آشوبناک (تنت، هنون و لجستیک) مورد مطالعه قرار داده میشود. نتایج عددی حل این مساله نشان از قابلیت بهتر الگوریتم ژنتیک آشوبی تنت نسبت به دیگر روشهای مزبور دارد. همچنین تحلیل نتایج عددی حاصله از حل این مساله بهینهسازی، بیانگر دستهبندی معیارها به ترتیب دسته معیارهای زیست محیطی، اقتصادی، و اجتماعی میباشد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Assessment of the Water Suspended Sediment Concentration at the Surface in a Dam Reservoir
using satellite images
(Case Study: Ardak Damin Mashhad)برآورد غلظت رسوبات معلق در سطح آب مخزن سد با استفاده از تصاویر ماهواره ای (نمونه مورد مطالعه: سد ارداک مشهد)10911881725FAمحمد هادیانعضو هیات علمی گروه عمران و محیط زیست موسسه اموزش عالی خاوران -مشهد -ایران0000-0003-3338-8884بیژن قهرماناستاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهدکاظم اسماعیلیعضو هیات علمی گروه مهندسی اب -دانشکده کشاورزی -دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20180701Estimation of suspended sediments in flowing waters is a matter of importance due to the different aspects such as the performance of hydraulic structures, environmental problems, and ... The main goal of this research is using remote sensing technology to estimate the concentration of suspended sediments at the water level entering the reservoirs of dam by flood since the dam was constructed and its annual estimation. For this purpose, the experimental results and 〖ETM〗^+ data of Landsat satellite related to the reflection spectrum of suspended sediments at various concentrations. In a lab work by using an ASD spectro radiometer, the water reflection values containing different amounts of suspended sediments were measured in the range of 400 to 2500 nm. Then, these reflection values for OLI Bands of Landsat 8 were reexamined using their spectral response functions. In the study of the correlation between bands with the amount of suspended sediments, band2 (blue) and band5 (infrared) were detected most appropriate. In this research, a range of different sediment concentrations in 90 samples of 0.16 gr⁄lit to 100.05 gr⁄lit was used. <br /><br />In the reviews, Landsat 5 band reflection centered at 865 nm and Landsat 2 band reflection centered at 482/4 showed the most and least sensitivity to the amount of sediment respectively. Therefore, a relationship with appropriate correlation was diagnosed between reflection differences of these two bands 〖R_865-R〗_482.5 and concentration of suspended sediments. In this relation, its RMSE was 1.57 and R2 parameter determination factor wasبرآورد رسوبات معلق در آبهای روان از جنبههای مختلف نظیر عملکرد سازههای هیدرولیکی، مشکلات زیستمحیطی و .. دارای اهمیت میباشد. هدف اصلی از این تحقیق استفاده از فناوری سنجش از دور به منظور برآورد غلظت مواد معلق در سطح آب ورودی به مخازن سدها در طول عمر سد و همچنین برآورد سالانه آن می باشد. برای این منظور از نتایج آزمایشگاهی و دادههای سنجنده 〖ETM〗^+ ماهواره لندست مربوط به طیف بازتابندهگی رسوبات معلق در غلظتهای مختلف استفاده شدهاست. در یک کار آزمایشگاهی با استفاده از یک دستگاه اسپکترورادیومتر ASD، مقادیر بازتابندگی آب محتوی مقادیر مختلف رسوبات معلق در محدوده طیفی 400 تا 2500 نانومتر اندازهگیری شد. سپس این مقادیر بازتابندگی برای باندهای سنجنده OLI ماهواره لندست 8 با استقاده از توابع پاسخ طیفی آنها، بازنمونهبرداری شد. در این تحقیق از مقادیر مختلف رسوب در 90 نمونه از غلظت gr⁄lit 16/0 تا gr⁄lit 05/100 استفاده گردید. <br />در بررسیهای انجام شده بازتابندگی باند 5 لندست با مرکزیت 865 نانومترو باند 2 با مرکزیت 5/482 نانومتر به عنوان باندهایی که به ترتیب بیشترین و کمترین حساسیت را به مقدار رسوبات از خود نشان دادهاند، تشخیص داده شدند. به این ترتیب بین تفاضل بازتابندگی در این دو باند (〖R_865-R〗_482.5) و غلظت رسوبات معلق رابطهای نمایی با همبستگی مناسبی تشخیص داده شد. در این رابطه پارامتر RMSE آن برای حداکثر غلظت محتمل رسوب براب57/1 و پارامتر R2 برابر با 91/0 بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که مدل جهت برآورد رسوبات معلق در آب، عملکرد خوبی از خود نشان میدهد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Restoration management of groundwater resources using the combined model of numerical simulation - evolutionary ant colony optimizationمدیریت احیاء منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل تلفیقی شبیهسازی عددی - بهینهسازی فراکاوشی جامعه مورچهها11913381727FAمهدی صاغیجدیددانشآموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب/ گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.حامد کتابچیاستادیار/ گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.0000-0003-4643-1415Journal Article20181021Groundwater storages are the main-source of water in Iran. With the developments in technology, utilization of these resources has been increased severely over the last few decades as the extracted water is more than the capacity of renewable water and has led to a depletion in groundwater-levels, a deterioration of these resources and associated negative consequences. Hence, the proper management of these valuable resources and the sustainability conservation are significant. Today, for proper management of groundwater resources, decision models can be used with a combined framework of simulation-optimization models. Therefore, in this research, using numerical simulation model (MODFLOW) over the management horizon of ten-years and ant-colony-optimization-algorithm, simulation-optimization model for the Namdan aquifer located in Fars province, Iran was developed. Three indices of sustainability, filling and restoration of the aquifer are considered to restoration management of groundwater resources in the study area, in line with Iran aquifer restoration plan. Based on the objective of reaching to the best condition of stability, filling, and restoration of the aquifer over the management horizon, the results has been indicated an increase of 3, 9.5 and 10.6 m of groundwater-level, respectively, compared to the beginning of the management horizon, which highlighted the necessity of proper-selection of objective-function considering the main objectives of the management plan and provided the feasibility of assessment on the requirements to implement the plan. Also, the use of three-indicators of reliability, utility and vulnerability to examine the results of scenarios shows the best aquifer status under scenario of applying the restoration-index.ذخایر آبزیرزمینی در ایران از اصلیترین منابع تأمین آب میباشد. با پیشرفت فناوری، بهرهبرداری از این ذخایر در چند دهه اخیر بشدت روبهفزونی گذاشته، بطوریکه آب استحصالی معمولاً بیشتر از ظرفیت آب تجدیدپذیر منبع بوده و روند افت سطح تراز آبزیرزمینی و کاهش این ذخایر را بهدنبال داشته و منجر به بروز پیامدهای منفی شده است. از اینرو، مدیریت صحیح این ذخایر ارزشمند و حفظ پایداری آنها اهمیت زیادی پیدا میکند. امروزه برای مدیریت صحیح منابع آبزیرزمینی از مدلهای تصمیم با چارچوب تلفیقی مدلهای شبیهسازی-بهینهسازی میتوان استفاده کرد. بنابراین، در این تحقیق با استفاده از مدل شبیهسازی عددی MODFLOW در یک برنامه مدیریتی ده ساله و الگوریتم بهینهسازی جامعه مورچهها، مدل تلفیقی شبیهسازی-بهینهسازی برای آبخوان نمدان واقع در استان فارس، ایران توسعهدادهشد. سه شاخص پایداری، پرشدگی و احیاء آبخوان در راستای طرح ملی احیاء و تعادلبخشی منابع آب زیرزمینی کشور برای مدیریت احیاء منابع آبزیرزمینی محدوده موردمطالعه مدنظر قرار گرفت و بر اساس آنها، توابع هدف و قیود مسائل مدیریتی، توسعه داده شد. نتایج بدست آمده براساس هدفگذاری دستیابی به بهترین وضعیت پایداری، پرشدگی و احیاء آبخوان در طول دوره مدیریتی هدف بترتیب بیانگر افزایش 3، 5/9 و 6/10 متری سطح تراز آب زیرزمینی نسبت به ابتدای دوره بوده است که لزوم توجه به انتخاب تابع هدف صحیح در راستای تحقق هدف برنامه مدیریتی را مشخص میسازد و امکان بررسی عملیاتی شدن الزامات تحقق آن را فراهم مینماید. همچنین استفاده از سهشاخص اعتمادپذیری، مطلوبیت و آسیبپذیری جهت بررسی نتایج سناریوها بیانگر بهترین وضعیت آبخوان تحتسناریوی اعمال شاخص احیاء بوده است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Evaluation of willingness to pay for drinking water Subscribers in Ahvaz to help improve the quality of drinking waterارزیابی تمایل به پرداخت مشترکان آب شرب اهواز در جهت کمک به بهبود کیفیت آب آشامیدنی13414382581FAایمان دانائی فردانشگاه آزاد اسلامی/ واحد بهبهان، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، بهبهان، ایران.ابراهیم انواریاستادیار/ گروه اقتصاد، دانشگاه شهید چمران اهواز.مهرداد مهدی زادهدانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد/دانشگاه شهید چمران اهواز.Journal Article20180518In this research using the conditional valuation method, tendency to payment of the citizens of Ahvaz city to improve of the equality of drinking water has been studied. To study the economic and social effecting factors on measure of tendency to payment, the logia's econometric model has been used. Required data has collected through a field study, completing questioner and interview with 400 households in Ahvaz city by Multi-stage cluster sampling method. According to the results 75 percent of households, were willingness to pay an amount of money to improve the equality of drinking water. As they tend to pay 2886 Rials per Cubic meter to improve healthy drinking water per month. Also, according to this study, martial and gender variables don't have significant impact on the tendency to payment of households. Other variables of model, namely age, education level, household dimension, income, and suggested price have been significant. According to the value and high Importance of improve quality of drinking water, it is suggested that some policies be taken to maintain the standards of the quality of water.در این تحقیق با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط تمایل به پرداخت شهروندان شهر اهواز جهت کمک به بهبود کیفیت آب آشامیدنی بررسی شده است. جهت بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت، از مدل اقتصاد سنجی لاجیت استفاده شده است. داده های مورد نیاز از طریق یک مطالعه میدانی، تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 400 خانوار ساکن شهر اهواز به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای جمع آوری شده است. مطابق نتایج 75 درصد خانوارها، حاضر به پرداخت مبلغی جهت کمک به بهبود کیفیت آب آشامیدنی بوده اند. به طوری که تمایل داشته اند جهت بهبود آب شرب سالم مبلغ 2886 ریال به ازای هر مترمکعب در ماه پرداخت نمایند. همچنین بر اساس این مطالعه، متغیرهای تأهل و جنسیت تاثیر معنی داری بر تمایل به پرداخت خانوار ندارند. سایر متغیر های مدل یعنی سن، سطح تحصیلات، بعد خانوار، درآمد و قیمت پیشنهادی معنی دار بوده است. با توجه به ارزش و اهمیت بالای بهبود کیفیت آب آشامیدنی، پیشنهاد می شود که سیاست هایی جهت حفظ استانداردهای کیفیت آب اتخاذ گردد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Continuous rainfall-runoff simulation by artificial neural networks based on efficient input variables selection using partial mutual information (PMI) algorithmشبیهسازی پیوسته بارش- رواناب با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی برمبنای انتخاب متغیرهای موثر ورودی با الگوریتم اطلاعات متقابل جزئی(PMI)14416182582FAمهرداد شافعیزادهدانشآموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب/ واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.حسین فتحیانگروه علوم و مهندسی آب/ واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.علیرضا نیکبخت شهبازیگروه علوم و مهندسی آب/ واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایرانJournal Article20180811Knowledge on the natural ability of basins is one of fundamental needs to optimal utilization of runoff. Thus, rainfall-runoff simulation in basins is of utmost importance. Continuous simulation of rainfall-runoff in Maroun basin performed using Artificial Neural Networks (ANNs) in order to evaluate the ability and accuracy of ANN for runoff estimation. Considering the fact that the number of rainy days per year less than sunny days, so runoff is caused by two different mechanisms. In continuous rainfall time and a few days later, runoff mainly is from high discharge and low base time. But on most days when there is no rainfall, baseflow has low discharge and long base time .Thus, in this research a double criterion model of rainfall-runoff includes model on rainy days and non rainy days were examined. Also efficient input variables on runoff in the Maroun basin are determined using the partial mutual information (PMI) algorithm. Comparison of statistical criteria between the single criterion model and double criterion model indicated that the double criterion model were more accurate. Therefore, the Nash-Sutcliff coefficient of single criterion model and double criterion model for test stage of network were 0.86 and 0.94 respectively.آگاهی ازتوان طبیعی تولید رواناب درحوضههای آبریز یکی از نیازهای اساسی برای برنامهریزی اصولی جهت بهرهبرداری بهینه از رواناب می باشد. از اینرو شبیهسازی بارش –رواناب در حوضههای آبریز از اهمیت زیادی برخوردار میباشد. در این مقاله به شبیهسازی پیوسته بارش-رواناب در حوضه سد مارون با شبکه های عصبی مصنوعی پرداخته شد تا توانایی و دقت این شبکه در برآورد رواناب نیز ارزیابی گردد. با توجه با اینکه تعداد روزهای بارندگی در هر سال کمتر از روزهای غیر بارندگی میباشد بنابراین رواناب خروجی از حوضه ناشی از دو مکانیسم متفاوت میباشد. در زمانهای همراه با وقوع بارش و چند روز بعد از آن، رواناب خروجی از حوضه عمدتا به صورت سیلابهای با دبی زیاد و تداوم کم می باشد. ولی در اکثر روزهای سال که بارندگی وجود ندارد، رواناب خروجی بصورت جریان پایه با مقادیر دبی کم و با تداوم زیاد میباشد. بنابراین در این تحقیق سعی بر ارائه یک مدل بارش-رواناب دو ضابطهای شامل مدل مربوط به روزهای بارانی و مدل مربوط به روزهای غیربارانی شده است. همچنین متغیرهای ورودی موثر در دبی جریان در حوضه مارون با استفاده از الگوریتم اطلاعات متقابل جزیی (PMI) تعیین شدهاند. مقایسه مقادیر شاخصهای آماری بین مدل تکضابطهای و مدل دوضابطهای نشان میدهد که دقت مدل دوضابطهای در برآورد دبی جریان در ایستگاه ایدنک بیشتر از دقت مدل تکضابطهای میباشد. بطوری که ضریب ناش-ساتکلایف برای مدل تکضابطهای و دوضابطهای به ازای مرحله آزمون شبکه به ترتیب برابر با 86/0 و 94/0 میباشد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Effects of Kernel Functions on SPEI and Drought Characteristicsتاثیر توابع کرنل بر شاخص خشکسالی SPEI و مشخصههای خشکسالی16217582585FAسیدمجتبی موسویدانشجوی دکتری/ گروه مهندسی آب دانشگاه بین المللی خمینی، قزوینعلیرضا شکوهیاستاد/ گروه مهندسی آب دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین0000-0001-8310-8866Journal Article20181210Drought management and planning are based on recognizing drought characteristics and its spatial and temporal extent. In the present research, SPEI12 was calculated using 4 kernels including rectangular, triangular, circular and Gaussian at the 12 Zayandeh Roud watershed’s climatological stations. Four important characteristics of drought including the time of occurrence, duration, magnitude and severity were evaluated by applying the highest weight to the 5th month. It was revealed that kernels other than rectangular were more sensitive in recognizing the four drought characteristics. While the rectangular kernel showed the highest coefficient of variation (CV) in drought duration, the Gaussian kernel has the least CV in duration and magnitude and the circular kernel has the least CV in severity. Moreover, it was found that the Gaussian kernel was more successful in detecting the occurrence of drought in comparison with others. Finally, the results of this research indicated that rectangular kernel i.e. using equal weights for all months in deriving SPEI, may lead to overestimate or underestimate drought characteristics.برنامهریزی و مدیریت خشکسالی مبتنی بر شناخت خشکسالی، مشخصههای آن و گستردگی مکانی و زمانی آن است. در تحقیق حاضر شاخص بارش و تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI) دوازده ماهه در دوازده ایستگاه قدیمی حوضه زایندهرود با اعمال چهار کرنل شامل مستطیلی، مثلثی، دایرهای و گوسی با حداکثر وزن ماه پنجم برآورد گردید و تاثیر کرنلها بر مشخصه-های خشکسالی ارزیابی شد. نتایج بررسی سری زمانی شاخص SPEI در ارتباط با چهار مشخصه خشکسالی یعنی زمان رخداد، تداوم، بزرگی و شدت خشکسالی حاکی از حساسیت بالاتر سایر کرنلها نسبت به کرنل مستطیلی در شناسایی خشکسالی بود. کرنل مستطیلی دارای حداکثر ضریب تغییرات در هر تداوم خشکسالی است. کرنل گوسی در تداوم و بزرگی خشکسالی و کرنل دایرهای در شدت خشکسالی کمترین ضریب تغییرات را بخود اختصاص دادند. همچنین کرنل گوسی در مقایسه با سایر توابع از حساسیت بیشتری در آشکار سازی نوسانات خشکسالی برخوردار است و زودتر از سایر توابع علائم مواجهه با خشکسالی را آشکار میسازد. در مجموع نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد استفاده از اوزان یکسان و در واقع کرنل مستطیلی برای کلیه ماههای مورد استفاده در تحلیل خشکسالی میتواند منجر به بیش یا کم برآوردی پارامترهای مختلف خشکسالی گردد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Investigation of Climate Change Impact on 24-h Probable Maximum Precipitation in a Sub-humid Climateبررسی اثر تغییر اقلیم بر حداکثر بارش محتمل 24 ساعته در یک اقلیم نیمهمرطوب17618882591FAزهرا افضلی گروهدانشجوی دکتری هواشناسی کشاورزی/گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهدعلیرضا فریدحسینیدانشیار / گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهدبهرام بختیاریدانشیار / بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان0000-0001-6555-4328Journal Article20181130In this study, the impact of climate change on 24-h probable maximum precipitation (PMP24) was investigated in a part of Qareh-Su basin located in Golestan province. For this purpose, the daily and hourly climatic data during years 1987–2017 were applied. In order to generate future data, the outputs of CanESM2 model as a general circulation model (GCM) under three emission scenarios including optimistic (RCP 2.6), middle (RCP 4.5) and pessimistic (RCP 8.5) and statistical downscaling model (SDSM) were used in two near and far future periods. The PMP24 values were estimated using physical, Hershfield standard and revised methods in the baseline and future periods under the three scenarios. The PMP24 value was estimated 421 mm for the baseline period, using Hershfield standard method. These values under the three RCP scenarios were obtained 202, 228, and 213, for the near future and 216, 201, and 230 mm for the far future. The result of Hershfield revised method was 230 mm for the baseline period. The PMP24 values under the three scenarios were calculated 81, 85, and 76 mm for the near future, and 83, 80, and 79 mm for the far future. The PMP24 resulted from physical method was 143 mm for the baseline period. These values were 98, 105, and 109 for the near future, and 129, 122, and 126 mm for the far future period.در پژوهش اثر تغییر اقلیم بر مقادیر حداکثر بارش محتمل 24 ساعته (PMP24) در قسمتی از حوزه آبریز قرهسو واقع در استان گلستان بررسی شد. به این منظور از دادههای اقلیمی در مقیاسهای زمانی ساعتی و روزانه طی دوره زمانی 2017- 1987 استفاده شد. جهت تولید دادههای آینده از خروجیهای مدل گردش عمومی جو (CanESM2) تحت سه سناریوی خوشبینانه (RCP 2.6)، حد وسط (RCP 4.5) و بدبینانه (RCP 8.5) و مدل ریزمقیاسنمایی آماری (SDSM) در دو دوره آینده نزدیک و دور استفاده گردید. مقادیر PMP24 با روشهای همدیدی، استاندارد و تجدید نظر شده هرشفیلد در دورههای زمانی پایه و آینده تحت سه سناریو محاسبه شدند. مقدار PMP24 با استفاده از روش استاندارد Hershfield در دوره پایه 421 میلیمتر محاسبه شد. این مقادیر تحت سناریوهای RCP، برای دوره آینده نزدیک 202، 228 و 213 و برای دوره آینده دور 216، 201 و 230 میلیمتر به دست آمدند. نتیجه حاصل از روش تجدید نظر یافته Hershfield در دوره پایه 230 میلیمتر بود. مقادیر PMP24 تحت سه سناریو در دوره آینده نزدیک 81، 85 و 76 و در دوره آینده دور 83، 80 و 79 میلیمتر محاسبه شدند. مقدار PMP24 حاصل از روش همدیدی در دوره پایه 143 میلیمتر به دست آمد. این مقادیر در آینده نزدیک 98، 105 و 109 و در آینده دور 129، 122 و 126 میلیمتر به دست آمد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Modeling Linkage Between River Water Quality and Coverage / Land Use Using Riparian Zone Approachمدل سازی رابطه بین کیفیت آب رودخانه و پوشش / کاربری سرزمین با رویکرد مناطق میانگیر18920185313FAسبحان صالحیدانش آموخته کارشناسی ارشد/ ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه محیط زیستبهمن جباریان امیریدانشیار/ گروه محیط زیست، دانشگاه تهران، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه محیط زیستJournal Article20180801Land use/ land cover of watersheds has great impacts on water quality of rivers. The water quality of rivers can be degraded due to changes in the land use/land cover patterns within watersheds as human activities increase. In this study, to determine the relationship between te impacts, which are induced by change in land use/ land cover on water quality, the relationship between land use and water quality variables has been examined. The effects of land use/land cover changes were investigated in different buffer zones. Using geographic information system (GIS) and spatial analysis, 39 watersheds were selected within the southern Caspian Sea Sub-basin, and then the relationship between water quality variables and land use/ land cover classes, in different river buffer zones varying between 30 to 120 meters with 30 m incremental intervals, were examined by Spearman correlation test and multiple linear regression. Due to the fact that two or more independent variables may affect the dependent variable, multiple regression modeling approach was used. The results showed that integrated land use data in intermediate areas could provide the most reliable model for predicting chlorine (R2 = 0.813) and sodium (R2 = 0.77). In addition, in riparian areas with 30 meter, SAR, K, Na, Cl, pH, EC, TDS, Mg, Ca, HCO3 variables had the highest correlation coefficient with their surrounding land use/land cover.کاربری یا پوشش سرزمین در حوضه آبخیز تأثیرات زیادی بر کیفیت آب رودخانهها دارد. کیفیت آب رودخانه ها به علت تغییرات الگوهای کاربری یا پوشش سرزمین در حوضه آبخیز به دلیل فعالیتهای انسانی تغییرات زیادی از خود نشان میدهند. در این تحقیق برای تعیین میزان اثراتی که تغییر در کاربری در بستر و حریم حوضههای آبخیز رودخانهها بر کیفیت آب آنها می گذارد، به مدل سازی رابطه بین کاربری و متغیرهای کیفیت آب پرداخته شده است. برای انجام آن، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و به کارگیری نقشه کاربری یا پوشش سرزمین؛ درصد کاربری سرزمین در مناطق میانگیر با عرض 30، 60، 90 و 120 متر برای ۳۹ حوضه آبخیز که در حوضه آبریز حوضههای جنوبی دریای خزر قرار گرفته اند، تعیین شد و سپس رابطه بین متغیرهای کیفیت آب و ویژگیهای کاربری سرزمین در هریک از حریمهای 30 متری مناطق میانگیر، از طریق آزمون همبستگی اسپیرمن مورد تحلیل قرار گرفت و برای مدلسازی به دلیل اینکه ممکن است دو یا چند متغیر مستقل روی متغیر وابسته تاثیر بگذارند، از رهیافت مدلسازی رگرسیون خطی چندگانهگیری استفاده شد. نتایج نشان داد که استفاده از دادههای کاربری سرزمین در مناطق میانگیر میتواند مدلهای قابل اعتمادی را برای پیش بینی کلراید (r2=0.81) و سدیم (r2 = 0.78) در اختیار قرار دهد. بعلاوه، در مناطق میانگیر با حریم 30 متری متغیرهای SAR, K, Na, Cl, pH, EC, TDS, Mg, Ca, HCO3 دارای بیشترین ضریب همبستگی با کاربری سرزمین اطراف خود بودند و SO4 در 60 متری از چنین شرایطی برخوردار بود.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Examining the criterias of purchasing and transferring water from a the Murghab transboundary river between Afghanistan and Turkministan to Iranواکاوی معیارهای خرید و انتقال آب از رودخانه فرامرزی مرغاب بین دو کشور افغانستان و ترکمنستان به ایران20221685355FAمحمدرضا شهبازبگیاناستادیار/ گروه جغرافیا و برنامهریزی آمایش سرزمین دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.0000-0002-7572-9264Journal Article20180805Among the various types of inter-basin water transferring projects, the water transferring from transboundary rivers due to enter to an anarchist atmosphere among riparian states has more complexity. Considering the emerge of such projects, as one of the options on the table in reducing water resources vulnerability in Iran, has led to increase the importance of examining and mapping the considerations of the studies. In this regard, considering the Murghab transboundary river between Afghanistan and Turkministan as a case study to Iran, preliminary paper adopts a descriptive-analytical method and studies documents as well as available experiences to examine the project from a variety point of views. Therefore, legal and operational considerations for water purchasing including factors such as the negotiable water and how it can be calculated, the contract interference, the time of water purchasing, the third party, the environmental risk and the compensation of damages caused due to water purchasing, as well as those of operational considerations factors such as the construction in the riparian states, the environmental commitments of the water transferring and the types of water transferring executive contracts in the given project have been examined. To the end, after reviewing all directions as well as mapping the roadmap of the considerations of the project, three perspectives of cooperation among riparian states, including the cooperation of Iran with Afghanistan, the cooperation of Iran with Turkministan and cooperation of Iran with both according to the advantages and disadvantages of each have been explored. <br />در بین انواع طرحهای انتقال آب بین حوضهای، انتقال آب از رودخانههای فرامرزی مشترک بین کشورها به دلیل ورود به یک فضای اقتدارگریز، دارای پیچیدگیهای بیشتری میباشد. با توجه به زمزمه اجرای چنین طرحهایی به عنوان یکی از گزینههای روی میز برای کاهش آسیبپذیری به کاهش منابع آب در کشور، اهمیت واکاوی معیارهای تصمیمگیری برای اینگونه طرحها دوچندان میشود. در این راستا تحقیق پیشرو با در نظر گرفتن طرح انتقال آب از رودخانه فرامرزی مرغاب مشترک بین دو کشور افغانستان و ترکمنستان برای انتقال به ایران، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه اسناد و مدارک و تجربیات موجود به واکاوی طرح مزبور از ابعاد مختلف میپردازد. لذا معیارهای حقوقی و عملیاتی خرید آب شامل آب قابل مذاکره1 و نحوه محاسبه آن، معیار تداخل معاهدات، مدت زمان خرید و فروش آب، نفر سوم<sup>2</sup>، ریسکهای محیطی، جبران خسارات خرید و فروش آب و ملاحظات اجرایی انتقال آب شامل ساخت و ساز در کشور مبدا، تعهدات زیست محیطی انتقال آب و قراردادهای اجرایی انتقال آب در طرح مزبور مورد مطالعه قرار گرفته است. در پایان، نقشه راه معیارهای مورد نیاز برای انجام مطالعات خرید و انتقال آب از رودخانه فرامرزی مرغاب به ایران ترسیم گشته و از سه منظر و سناریو همکاری، شامل سناریو همکاری ایران با افغانستان، سناریو همکاری ایران با ترکمنستان و سناریو همکاری ایران با هر دو کشور افغانستان و ترکمنستان بلحاظ مزایا و معایب هریک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بدین ترتیب ابعاد اصلی طرح خرید و انتقال آب از خارج از کشور با واکاوی معیارهای مربوطه برای کمک به فرآیند تصمیمگیری برای افراد ذیمدخل روشنتر میشود. انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Extraction of Intensity-Duration-Frequency (IDF) Curves under Climate Change, Case study: Isfahan Synoptic Stationاستخراج منحنیهای شدت-مدت-فراوانی (IDF) در شرایط تغییر اقلیم، مطالعه موردی:ایستگاه سینوپتیک اصفهان21722785649FAحمیدرضا صفویاستاد /دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهانشهاب الدین دادجودانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران/ مدیریت منابع آب، دانشگاه صنعتی اصفهانگلنار نعیمیدانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران/ مدیریت منابع آب، دانشگاه صنعتی اصفهانJournal Article20181214Many hydraulic structures are designed by using the design precipitation with return periods duration time based on concentration time. Therefore, in any region, Intensity-Duration-Frequency (IDF) curves play a significant role in the design of dimensions and components of these systems especially in regions without adequate rain gauge stations. However, following climate change due to the increasing human activities precipitation patterns has changed in various regions of the world. Therefore, the historical IDF curves are not applicable. In this study, according to the Isfahan meteorological synoptic station IDF curves were developed. Eextraction of precipitation intensity with continued short of 24-hour precipitation has been done by using fractal theory. In the present study, extractions of the IDF curves were divided into three periods: the historical period (1967-1993), the present period (1994-2016), and the future period (2017-2035). It was perceived that precipitation intensity with short-term duration increased because of changes in the climatology, and IDF curves are shifted upwards. In this study, to predict the daily precipitation weighted output 15 AOGCM models under the A2 emission scenario related to the Fourth Assessment Report (AR4) IPCC, as the most reliable tool were used. The results show that the predicted IDF for future (2017-2035) will increase about 52 percent related to past IDF (1967-1993) in this region.بسیاری از سازه های هیدرولیکی با استفاده از شدت بارشهای طراحی با دورهی بازگشت و زمان تداوم مشخص طراحی میشوند، لذا منحنیهای شدت- مدت- فراوانی (IDF) نقش اساسی در طراحی ابعاد و اجزای این سیستمها دارند. این منحنی ها با استفاده از داده های مربوط به رگبارهای تاریخی ثبت شده در ایستگاه های هواشناسی استخراج می شوند. از طرف دیگر با توجه به پدیدهی تغییر اقلیم که پیامد رشد روزافزون فعالیتهای انسانی است، الگوهای بارش در مناطق مختلف جهان تغییر کرده و لذا نیاز به اصلاح منحنیهای شدت- مدت– فراوانی در شرایط جدید و پیش یابی برای آینده می باشد. در این تحقیق با استفاده از تئوری فرکتال که مبتنی بر نوعی نظم در بی نظمی است، اقدام به بررسی تغییرات منحنی های شدت- مدت- فراوانی در ایستگاه سینوپتیک اصفهان شد. منحنیهای در سه دوره زمانی بهصورت دوره تاریخی (1967-1993)، دوره اخیر (1994-2016) و دوره آینده تحت شرایط تغییر اقلیم (2017-2035) استخراج و تغییرات آنها مورد بررسی قرار گرفت. برای شرایط آینده از خروجی وزن دهی شده 15 مدل AOGCMتحت سناریو انتشار A2 مربوط در چهارمین گزارش ارزیابی IPCC استفاده شده است. در دوره اخیر و دوره پیشبینی به دلیل تشدید پدیدهی تغییر اقلیم، هر چند میانگین بارش ها کاهش یافته ولی شدت بارشهای با تداوم کوتاه افزایش یافته و منحنیهای IDF به سمت بالا جابجا گردیدند. این میزان افزایش به بیش از حدود 52 درصد نسبت به داده های تاریخی هم می رسد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Performance evaluation of SRM and HBV model in simulation of snowmelt runoff in Bujin Basinارزیابی کارآیی مدل SRM و HBV در شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف در حوزه آبخیز بوجین22824185695FAمحمد مهدی ارتیمانیدانش آموخته مهندسی آبخیزداری/ گروه مرتع و آبخیز، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان.حسین زینی ونددانشیار/گروه مرتع و آبخیز، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان.ناصر طهماسبی پوردانشیار / گروه مرتع و آبخیز، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان.Journal Article20181018The snow melt forecast in mountainous basins plays an important role in the management of water resources. For this reason, snow hydrology in mountainous areas is of great importance. In this study, due to the lack of snow data in the Bujin area, SRM and HBV models were used to simulate snow melting. At first, rainfall data, precipitation data was prepared and verified during the period of Water Year 1387 until 1389. The MODIS sensor data was used in one-day time intervals to monitor the time and location of snow cover surface in the SRM model. ArcGIS software was used to implement the physical properties of the domain. Implementation of SRM and HBV models was performed using snow melt simulation. Then, using the results of the values of the parameters in the calibration step, the validation step was performed. The estimation rate of the R2 parameter obtained by the SRM and HBV model for the Bujin area is about 0.71 and 0.61 for calibration and about 0.72 and 0.69 for validation steps, so that these results, together with the values of the other evaluation criteria such as Nash-Sutcliff (coefficient of 0.71 for SRM model and 0.61 for HBV model at validation stage), showed good accuracy of models in runoff simulation. Also, the SRM model, due to the use of satellite images, showed a more reliable performance in snowmelt runoff simulation than the HBV model in this basin.پیشبینی ذوب برف در حوزههای کوهستانی نقش مهمی در مدیریت منابع آبی ایفا میکند. لذا هیدرولوژی برف در این مناطق از اهمیت زیادی برخورداراست. در این پژوهش به دلیل نبود داده برف در حوزه بوجین از مدل SRM و HBV برای شبیهسازی ذوب برف استفاده گردید. ابتدا دادههای دبی، بارش در دوره آماری 1387 تا 1389 تهیه و صحت سنجی گردید. بهمنظور پایش زمانی و مکانی سطح پوشش برف در مدل SRM، از دادههای سنجندهMODIS در فواصل زمانی یکروزه استفاده شد. برای اجرای مدلها خصوصیات فیزیکی حوزه به کمک نرمافزار ArcGIS به دست آمد. با اجرای مدلهای SRM و HBV شبیهسازی ذوب برف انجام شد. مقادیر پارامترهای مدلها در مرحله واسنجی تدقیق و به کمک مقادیراصلاحشده در مرحله واسنجی، در سال دوم مرحله اعتبارسنجی انجام شد. میزان ضریب تبیین (R2) بهدستآمده برای مدلهای SRM و HBV در مرحله واسنجی به ترتیب برابر 71/0 و 61/0 و مقدار 72/0 و 69/0 برای مرحله اعتبار سنجی به دست آمد. این نتایج به همراه سایر معیارهای ارزیابی همانند نش – ساتکلیف(ضریب 71/0 برای مدل SRM و 61/0 برای مدل HBV در مرحله اعتبار سنجی)، دقت خوب مدلها در شبیهسازی رواناب را نشان داد. همچنین مدل SRM به دلیل استفاده از تصاویر ماهوارهای، نسبت به مدل HBV عملکرد قابلقبولتری در شبیهسازی رواناب حاصل از ذوب برف از خود نشان داد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723The Role of Power in Water Diplomacyنقش قدرت در دیپلماسی آب24226485778FAسیده زهرا قریشیدانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آ ب/ گروه مهندسی آبیاری و زهکشی, پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران, کرج, البرز, ایران.0000-0003-3489-2249حجت میان آبادیاستادیار / گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، وردآورد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرسسید مسعود موسوی شفائیدانشیار / گروه روابط بینالملل، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، پل گیشا دانشگاه تربیت مدرسJournal Article20190118Water as a natural common resource is shared among different stakeholders (local, sub-national, national and international) and is vital for the human, which ignores political, economic and cultural boundaries. The direct link between water security, human security and the national security of the states on the one hand, and the existence of numerous international transboundary river basins and aquifers throughout the world on the other, has led water systems to a political and security issue in the world. It has shaped the complex "water, politics and security" nexus. The purpose of this paper is to examine the nexus of water and politics with a focus on the issue of power. Since power is one of the most significant elements in policy making and its implementation; hence, the definition of power differs in different time and spatial conditions. Accordingly, understanding of the nature and dimensions of power and hegemony (as one of its derivatives) is so significant. Power plays a crucial role in water interactions as coupled complex human-natural systems. Generally, argued by Warner (2004), up-streamers use water to get more power and down-streamers use power to get more water. Considering the role and serious impact of power in hydropolitics in general and water diplomacy in particular, this paper critically examines the nature and role of power and hegemony in relations among international riparian countries.آب بهعنوان یک منبع طبیعی مشترک بین ذیمدخلان مختلف (محلی، منطقهای، ملی و بین المللی)، عنصری حیاتی برای بشر است که مرزهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را به رسمیت نمیشناسد. ارتباط مستقیم بین امنیت آبی، امنیت انسانی و امنیت ملیِ دولتها از یک سو و وجود حوضههای آبریز و آبخوانهای مشترکِ بینالمللیِ متعدد در دنیا از سوی دیگر، سبب شده است که سامانههای آبی به نحو اجتنابناپذیری به یک مقوله سیاسی و امنیتی در دنیا تبدیل شوند و پیوند درهمتنیدة «آب، سیاست و امنیت» را ایجاد کنند. هدف از این مقاله، بررسی پیوند درهمتنیدة آب و سیاست با تمرکز بر مسأله قدرت است. از آنجا که قدرت یکی از مهمترین عناصر تعیین و اجرای سیاستها است و ارزشها و هنجارها بهعنوان پیشرانههای اجتماعی در شکلگیری قدرت سهیم هستند، لذا تعریف قدرت در دورههای زمانی و در شرایط مکانی مختلف، متفاوت خواهد بود. براین اساس، آشنایی و شناخت ماهیت و ابعاد مختلف قدرت و هژمونی (به مثابۀ یکی از مشتقات آن) بسیار حائز اهمیت است. قدرت همچنین در مناسباتِ آبی، بهعنوان سامانههای درهمتنیدة طبیعی- انسانی، نقش بسیار مهمی ایفا میکند. طبق نظر وارنر، کشورهای بالادست، عموماً از آب برای به دست آوردن قدرت بیشتر استفاده میکنند درحالیکه کشورهای پاییندست عموماً قدرت را برای به دست آوردن آب بیشتر بکار میبرند. با توجه به نقش و اثر جدی قدرت در هیدروپلیتیک به طور عام و دیپلماسی آب به طور خاص، این مقاله به بررسی و واکاوی ماهیت و نقش قدرت و هژموندر روابط کشورهای حوضه آبریز مشترک بینالمللی میپردازد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Factors Affecting Adoption of Water Management Project for Reclamation of Lake Urmia by Farmers in Naghadeh Townshipعوامل مؤثر بر پذیرش طرح مدیریت آب در راستای احیای دریاچه ارومیه توسط کشاورزان شهرستان نقده26527785924FAحمید طاهریدانشآموخته کارشناسی ارشد/ دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج.حمیده ملک سعیدیاستادیار/ گروه اقتصاد و ترویج کشاورزی دانشگاه کردستان، سنندج.محمد جلالیاستادیار/ گروه اقتصاد و ترویج کشاورزی دانشگاه کردستان، سنندج.Journal Article20190226Purpose of this study was investigating factors affecting the acceptance of water management plan for restoration of Lake Urmia by farmers in Naghadeh. Sociological model of environmental behavior by Fietkau and Kassel (1981) was used for analyzing farmers’ behavior. Statistical population of the study was 670 farmers in 9 villages in Naghadeh. Based on Cochran formula and stratified random sampling, 152 farmers were selected as the study sample. A questionnaire was used for data collecting which its validity was verified by experts and its reliability was confirmed by calculating Cronbach's alpha. Correlation results showed positive and significant relationships between acceptance of water management plan for restoration of Lake Urmia with farmers' attitude towards lake restoration and water management plan, farmers' facilities, farmers' knowledge about lake restoration and water management plan, subjective norm, sense of responsibility, land ownership and level of education. Results of logistic regression indicated that farmers' knowledge about lake restoration, farmers' facilities, farmers' attitude towards lake restoration and attitude towards water management plan as the most important determinant factors of two groups of farmers (adopters and non-adopters of water management plan) have been able to correctly classify 92.1% of the total respondents. 64 to 88 percent of variance of the variable acceptance of water management plan was determined by independent variables entered in the model. Based on the findings, suggestions were made regarding the design and implementation of educational and extension programs to increase the acceptance of water management plan for restoring Lake Urmia by farmers.پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش طرح مدیریت آب در راستای احیای دریاچه ارومیه توسط کشاورزان شهرستان نقده انجام شد. جامعه آماری پژوهش 670 کشاورز ساکن در 9 روستای شهرستان نقده بودند که بر اساس فرمول کوکران و روش نمونهگیری طبقهای تصادفی با انتساب متناسب، 152 نفر از آنها به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود که روایی آن توسط متخصصان تأیید گردید و پایایی آن از طریق انجام یک مطالعه راهنما و محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد بین نگرش نسبت به احیای دریاچه ارومیه و طرح مدیریت آب، امکانات برای پذیرش طرح، دانش در زمینه احیای دریاچه و طرح مدیریت آب، هنجار ذهنی، احساس مسؤولیت، میزان زمین و سطح تحصیلات با پذیرش طرح مدیریت آب توسط کشاورزان رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. یافتههای تحلیل رگرسیون لجستیک نیز نشان داد که متغیرهای دانش در زمینه احیای دریاچه، امکانات برای پذیرش طرح، نگرش نسبت به احیای دریاچه و نگرش نسبت به طرح مدیریت آب به عنوان مهمترین عوامل متمایزکننده دو گروه کشاورزان پذیرنده و نپذیرنده طرح مدیریت آب میباشند. این متغیرها با تبیین حدود 88 درصد از واریانس متغیر پذیرش طرح مدیریت آب، در مجموع توانستند 1/92 درصد از کل پاسخگویان را به درستی در دو گروه پذیرنده و نپذیرنده طرح مدیریت آب تفکیک نمایند. بر اساس یافتههای پژوهش، پیشنهادهایی در رابطه با طراحی و اجرای برنامههای آموزشی و ترویجی به منظور افزایش پذیرش طرح مدیریت آب در راستای احیای دریاچه ارومیه توسط کشاورزان ارائه گردید.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Investigation about climate change and human activity effects on groundwater level and groundwater quality in semiarid regionبررسی تاثیرعوامل انسانی و اقلیمی بر تغییرات تراز و کیفیت آب زیرزمینی در مناطق نیمه خشک27829086782FAمعصومه خلجدانشجوی دکتری/ گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهرانمجید خلقیاستاد/ گروه مهندسی آبیاری و آبادانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران-کرجبهرام ثقفیاناستاد/ گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران0000-0003-2846-2840جواد بذرافشاندانشیار /گروه مهندسی آبیاری و آبادانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهرانJournal Article20180315For groundwater resource management, recognation of performance and prediction climate change and human activity effects on groundwater is necessary. In this research GMS10.05 software was used for determining and simulating characteristics of Mahabad aquifer. After calibration and validation of model, we researched about effective factors influncing groundwater change. For this aim in first step, results was considered without human activity factors .In this condition average of groundwater level was 3m more than groundwater level observation . investigating about dam constraction as a anthropogenic activity factor showed, dam construction causes groundwater level would be 1.11 lower than pervious condition. In this research we then predict groundwater EC and SAR using GEP as a function of groundwater level. We conclude anthropogenic activity in compared with natural change is primary force driving the groundwater level and guality down and changing irrigation of groundwater class to C3S1. The result of this study is applicable in developing criteria for adaptation groundwater resouce management in future.مدیریت منابع آب زیرزمینی، نیازمند شناخت عملکرد آن و پیش بینی تاثیر عوامل مختلف اقلیمی و انسانی می باشد. در این تحقیق، به منظور شناخت و شبیه سازی ویژگی های آبخوان دشت مهاباد از مدل GMS10.05 استفاده شد. پس از واسنجی و صحت سنجی مدل، عوامل تاثیرگذار بر تراز آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفت و به این منظور مدل با حذف کلیه عوامل انسانی تاثیرگذار اجرا شد که در این شرایط مدل، تراز آب زیرزمینی را به طور متوسط به اندازه 3 متر بالاتر از مقدار کنونی پیش بینی کرد. بررسی تاثیر احداث سد به عنوان یک عامل انسانی تاثیرگذار نشان داد به طور متوسط در این شرایط تراز آب زیرزمینی به اندازه 11/1 متر پایین تر از حالت اول خواهد بود. به منظور بررسی تاثیر عوامل مذکور بر کیفیت آب زیرزمینی از مدل برنامه ریزی بیان ژن استفاده شد. به این منظور پارامتر شوری آب زیرزمینی به عنوان تابعی از تراز آب زیرزمینی پیش بینی شد. نتایج بررسی نشان داد تاثیر عوامل انسانی بر کیفیت و کمیت آن غالب بوده و موجب تغییر کلاس آب آبیاری شده است. نتایج تحقیق در اعمال سیاست های مدیریت تطبیقی در آینده قابل استفاده خواهد بود.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Application of ordered Weighted Average (OWA) For producing Map of Suitable Groundwater Recharge zones in Salafchegan Study area, Iranاستفاده از میانگین وزندار مرتب (OWA) برای تهیه نقشه نواحی مناسب جهت تغذیه آب زیرزمینی در محدوده دشت سلفچگان قم، ایران29130587012FAمحمدسعید میرآخورلودانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت منابع آب/ گروه مهندسی منابع آب، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی خواجهنصیرالدین طوسی، تهران0000-0003-0412-9306مجید رحیم زادگاناستادیار/ گروه مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران0000-0002-2632-4869Journal Article20181124Due to the depletion of groundwater resources in dry climates, establishing an effective procedure to delineate artificial groundwater recharge zones is of great importance. Then, the objective of this study was utilizing Ordered Weight Average (OWA) multi-criteria evaluation method and fuzzification of layers to produce suitability maps of Salafchegan study area located in Qom province. To do this, different data layers including observation wells, soil maps and reports, Digital Elevation Model and landsat-8 OLI, etc. were used. Different ordered weight with different tradeoff (four procedures) were used to create suitability maps. Finally, by using a land-use filter as well as applying condition of proximity to tributaries and lineaments, few zones were chosen as the selected locations to groundwater recharge zones. The risk-averse procedures (first and third procedures) did not introduce any suitable location for groundwater recharge site. However, the second and fourth procedures did suggest 11 and 25 location, respectively. To assess correlations of the information layers and results, principal components analysis was used. Results suggested that the slope and infiltration layers have strong positive correlation (more than 75%) and the electrical conductivity (EC) has a negative correlation with other layers (more than 50%).با توجه به اهمیت کاهش سطح آبهای زیرزمینی در مناطق با اقلیم خشک، ارائه روشهای مناسب جهت تعیین مناطق مناسب برای تغذیه آبهای زیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو، هدف این تحقیق، استفاده از عملگر تصمیمگیری چندشاخصه میانگین وزن دار مرتب (OWA) و روش فازی سازی لایهها برای تولید نقشههای نواحی مناسب جهت تغذیه آب زیرزمینی برای محدوده سلفچگان واقع در استان قم بود. در این راستا از لایه های اطلاعاتی شامل اطلاعات چاهها، نقشهها و گزارشهای خاکشناسی، مدل رقومی ارتفاعی و تصویر سنجنده لندست 8OLI استفاده گردید. نقشههای تناسب با استفاده از OWA با بهره گیری از رویکردهای وزندهی ترتیبی مختلف دارای ریسکپذیری متفاوت (چهار رویکرد) به منظور اعمال وزندهی به دست آمد. در نهایت با اعمال فیلتر کاربری زمین و همچنین شروط نزدیکی به آبراههها و خطوارهها، نقاطی به عنوان نقاط منتخب به منظور تغذیه آبهای زیرزمینی تعیین شد. رویکردهایی دارای ریسکپذیری کمتر (رویکردهای اول و سوم)، هیچ نقطه ای را به عنوان نقاط مناسب به منظور تغذیهآبهای زیرزمینی ارائه نکردند؛ اما رویکرد دوم و چهارم به ترتیب 11 و 25 محدوده ارائه نمودند. به منظور بررسی همبستگی لایههای اطلاعاتی و نتایج از تحلیل مولفههای اصلی استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که لایههای شیب و نفوذ دارای همبستگی بالای مثبت (بیش از 75%) و لایه هدایت الکتریکی دارای همبستگی منفی در مولفه اول (بیش از 50%) بوده است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Effect of Drought on the Water Quality and Quantity of Dez Riverتاثیر خشکسالی بر کمیت و کیفیت آب رودخانه دز30631887013FAسعید آزیشگروه مهندسی علوم آب/ واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.علی عصارهگروه مهندسی علوم آب/ واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایرانداود خدادادی دهکردیگروه مهندسی علوم آب/ واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.0000-0003-2431-7240Journal Article20180808The aim of this study was the evaluation of drought effects through SPI index assessment on the water quality of the Dez River. For the determining the drought, ten-year meteorological data (2005-2014) were achieved through the weather stations of Hussainiya, Dezful, and Shush and for impact evaluation of drought on the water quality of the Dez River, discharge statistics and qualitative parameters related to seven hydrometric stations along the Dez River achieved through Khuzestan Water And Power Authority. The mean frequency of dissolved anions and cations in the hydrometric stations of the Dez River achieved like HCO3>SO4>Cl and Ca>Na>Mg. The variance analysis of the water qualitative parameters showed that the effect of station and year on the amounts of discharge, EC, TDS, SARIW, pH, Cl, HCO3, Ca, Mg, Na, and SO4 had a significant difference (Pاین تحقیق با هدف بررسی و تحلیل اثرات خشکسالی از طریق محاسبه شاخص SPI برکمیت و کیفیت آب رودخانه دز انجام شد. برای تعیین خشکسالی، آمار هواشناسی 10 ساله (1393-1384) از ایستگاههای هواشناسی حسینیه، دزفول و شوش و برای ارزیابی تاثیر خشکسالی بر کمیت و کیفیت آب رودخانه، آمار دبی و پارامترهای کیفی آب رودخانه دز مربوط به 7 ایستگاه هیدرومتری در طول مسیر، از سازمان آب و برق خوزستان اخذ گردید. فراوانی میانگین آنیونهای محلول در ایستگاههای هیدرومتری رودخانه دز به صورت HCO3>SO4>C ومقادیر کاتیون-های اصلی محلول در آب نیز بهصورت Ca>Na>Mg بدست آمد. نتایج تجزیه واریانس پارامترهای کیفی آب نشان داد اثر ایستگاه و سال بر میزان دبی، هدایت الکتریکی (EC)، مواد محلول آب (TDS)، سدیم قابل تبادل آب (SARIW)، pH، غلظت کلر (Cl)، بیکربنات (HCO3)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، سدیم (Na) و سولفات (SO4)، اختلاف معنیداری در سطح اطمینان % 99 دارد. بررسی روند تغییرات شوری آب دز نشان داد در ایستگاههای سپید دشت سزار، سپید دشت زاز و تنگ پنج سزار روند تغییرات شوری معنی دار نیست این درحالی است که در ایستگاههای پایین دست رودخانه روند تغییرات شوری معنیدار و مثبت است. شدیدترین خشکسالی در ایستگاه حسینیه و دزفول در سال 1387 و در ایستگاه شوش در سال 1390 رخ داد. در سالهای خشکسالی میزان شوری آب رودخانه دز به طور متوسط % 24/15 افزایش داشت. نتایج تحقیق نشان داد پدیده خشکسالی پارامتری است که در کنار مسایل انتقال آب، تغییر کاربری اراضی و مدیریت صحیح عوامل آلاینده، بر کیفیت آب موثر است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Evaluation of the surface water quality using statistical multi-variate techniques, case study: Aras watershedارزیابی پارامترهای کیفیت آب سطحی با استفاده از تکنیکهای آماری چند متغیره (مطالعه موردی: حوضه آبخیز رودخانه ارس)31932887312FAشکور سلطانیمعاون بهره وری مصرف آب/ وزارت نیرومنیژه قهرودی تالیاستاد/ گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهرانسید حسن صدوقاستاد/ گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهرانJournal Article20190210It seems essential to understand temporal and spatial changes in water quality of rivers as one of the most dynamic ecosystems of the world. In this research, we have analyzed temporal and spatial changes in the parameters of water quality of Aras River in the period 1999-2011 at the gauge stations of Khodaafarin, Khazangah, and Jolfa, using statistical multi-variate, factor analysis, and Principal Component Analysis. The first component with the highest explanation of variance has greatest correlation with parameters of Mg2+, Ca2+, HCO-3, EC, and TDS. The component shows the ions and suspending particles at Khodaafarin station. Among the parameters of the first component, EC has the highest factor loading (0.98) as the main parameter of the component. At the Khazangah station, the first three components explain 53.6, 17.5, and 12.9 percent of variance, respectively. The first component has the highest correlation coefficient with the parameters of Mg2+, Ca2+, SO42-, Cl-, HCO-3, EC, and TDS. In Jolfa station, the first four components with the highest eigenvalues explain 50.7, 15.8, 13.2, and 5.8 percent of the variance.در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب حوضه آبخیز رودخانه ارس طی دوره آماری 1378-1390 در سه ایستگاه خداآفرین، خزانگاه و جلفا با استفاده از تکنیکهای آماری چند متغیره تحلیل عاملی و تحلیل مؤلفههای اصلی بررسی شد. در مؤلفه اول که بیشترین درصد تبیین واریانس جامعه بوده است، پارامترهای Mg2+، Ca2+، HCO-3، EC و TDS بیشترین همبستگی را با این مؤلفه دارند. اعضای این مؤلفه بیشتر نشان دهنده یونها و مواد معلق در محل ایستگاه خدا آفرین میباشد. در میان پارامترهای موجود در مؤلفه اول، EC دارای بیشترین بار عاملی (92/0) است و بعنوان پارامتر اصلی این مؤلفه شناخته شده است. در ایستگاه خزانگاه، سه مؤلفه اول دارای بیشترین مقادیر ویژه هستند. این مؤلفهها به ترتیب 6/53، 5/17 و 9/12 درصد از واریانس جامعه را تبیین میکنند که در مجموع 84 درصد از واریانس جامعه توسط آنها توصیف شده است. در مؤلفه اول که بیشترین درصد تبیین واریانس جامعه بوده است، پارامترهای Mg2+، Ca2+، SO42-، Cl-، HCO-3، EC و TDS بیشترین همبستگی را با این مؤلفه دارند. اعضای این مؤلفه بیشتر نشان دهنده یونها و مواد معلق در محل ایستگاه خزانگاه میباشد. در ایستگاه جلفا، چهار مؤلفه اول دارای بیشترین مقادیر ویژه هستند. این مؤلفهها به ترتیب 7/50، 8/15، 2/13 و 8/5 درصد از واریانس جامعه را تبیین مینمایند که در مجموع 2/88 درصد از واریانس جامعه توسط چهار مؤلفه اول توصیف شده است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Regulation of the Rule Curve of Dams Based on Conception of Environmental Flow (Case Study: Elected Inflow Rivers to Lake Urmia)تنظیم منحنی فرمان سدها با استفاده از مفهوم جریان زیستمحیطی (مطالعه موردی: رودخانههای منتخب منتهی به دریاچهی ارومیه)32934187313FAمینا سودیدانشجوی دکتری سازه های آبی/ گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.حجت احمدیدانشیار / گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.مهدی یاسیدانشیار/ گروه آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.استفانو سیبیلادانشیار /گروه مهندسی عمران و معماری، دانشگاه پاویا، پاویا، ایتالیا.سجاد احمد حمیدیاستادیار/ گروه فیزیک، دانشگاه ایندیانا، پنسیلوانیا، ایالات متحدهی امریکا.Journal Article20190111Lake Urmia located in the north-west of Iran has been facing a serious environmental crisis because of some natural and anthropogenic factors. Regulation of rule curve of dams and optimum redistribution of those is essential for conservation the ecosystem of the lake. In a simple hydrological method, optimum flow regime that should be released from dams is estimated by calculation of runoff of downstream catchment. In this regards, rule curve of the major reservoir dams (ShahidKazemi, ShahrChai, Zola, Derik, Venyar, Ajabshir and Alavian) in the Lake Urmia basin under three different operation policies (30%, 50% and 80% of MAF) has been calculated. Then by using measured data, monthly value of Q<sub>Residual </sub>(the runoff of the downstream catchment) has been calculated. In the next step, the term of Q<sub>AAD</sub> (the volume of annual available water in the last station) for each scenario has been determined. The results revealed that by using 80% of MAF (as scenario 3), the value of Q<sub>AAD</sub> would be positive for all the assessed stations; so scenario 3 is selected as effective action for restoration of the lake. Finally for scenario 3, monthly value of Q<sub>CAH</sub> (the nearest hydrograph to natural hydrograph of rivers) in the last station for each rivers and the term of Q<sub>RW</sub> (the monthly volume of water for releasing from dam) have been calculated.دریاچه ارومیه واقع در شمالغرب ایران به دلیل عوامل طبیعی و انسانی با بحران جدی مواجه شده است. تنظیم منحنی فرمان سدها و باز توزیع بهینه آنها برای حفظ سلامتی اکوسیستم دریاچه ضروری است. در یک روش ساده هیدرولوژیکی رژیم جریان بهینه سدها با استفاده از حجم جریان حوضه آبریز پاییندست میتواند تخمین زده شود. بر این اساس در تحقیق حاضر منحنی فرمان سدهای مخزنی شهیدکاظمی، شهرچای، زولا، دیریک، عجبشیر، ونیار و علویان در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تحت سه سیاست متفاوت بهرهبرداری (30%، 50% و 80% از میانگین جریان سالانه به عنوان حجم آب قابل رهاسازی) محاسبه شده است. سپس با استفاده از دادهی اندازهگیری شده، مقدار ماهانه مؤلفهی Q<sub>Residual </sub>(تلفات و آوردها در پاییندست) محاسبه شد. در گام بعدی مؤلفهی Q<sub>AAD</sub> (حجم آب در دسترس سالانه در آخرین ایستگاه آبسنجی) برای سه سناریو بهرهبرداری از سد محاسبه شد. نتایج نشان داد با بکار بردن 80% از میانگین جریان سالانه (سناریو 3)، تمامی رودخانهها مقدار مثبتی برای Q<sub>AAD</sub>خواهند داشت؛ بنابراین سناریو 3 بهعنوان سناریو مؤثر بر احیای دریاچه انتخاب شد. درنهایت مقدار ماهانه Q<sub>CAH</sub>(نزدیکترین هیدروگراف به هیدروگراف طبیعی رودخانه) در آخرین ایستگاه آبسنجی و Q<sub>RW</sub> (حجم آب مورد نیاز ماهانه برای خروج از سد) محاسبه شد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234715220190723Simulation of RDI and SPEI indices in stations without enough statisticsشبیه سازی شاخص های RDI و SPEI در ایستگاه های فاقد آمار کافی34234685615FAمحمد مهدی مقیمیاستادیار/ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا.فرزانه خواجه ایدانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی/گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، ایران.محمد رضا محمودیاستادیار/ گروه آمار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فساJournal Article20180815Calculation of stronger indices requires extensive meteorological data that may not be recorded in some areas, but in most areas rain gauges record rainfall data. In this research, the RDI and SPEI indices simulated with acceptable accuracy using the SPI index (only rainfall data is required for its calculation). Simulation was performed using generalized estimating equations (GEE) and then validation of these simulation models was performed using different goodness of fit measures (NSE, RMSE, MAE, R2 and comparison with 1:1 line (using t-test)). The calculated values of different goodness of fit measures indicated the acceptable validity of fitted GEE models. Comparison between goodness of fit parameters and validation coefficients indicated that, in general, the SPEI model has better than RDI model. Models validation showed that the difference between simulated and observed data was not significant at 5% significance level. Results indicated the better performance of simulation models in arid region of the Fars province.محاسبه شاخصهای قویتر جهت پایش خشکسالی مستلزم در اختیار داشتن دادههای گسترده هواشناسی است که ممکن است در برخی از مناطق ثبت نشده باشد. در این تحقیق از شاخص SPI که در محاسبه آن فقط به داده های بارندگی نیاز است جهت شبیه سازی شاخص های قویتر RDI و SPEI استفاده گردید. جهت شبیه سازی از معادلات برآوردگر تعمیم یافته (GEE) استفاده شد. اعتبارسنجی مدل های برازش داده شده جهت شبیه سازی توسط معیارهای مختلف نیکویی برازش (NSE، RMSE، MAE، R2 و مقایسه با خط یک به یک) انجام شد. به طور کلی طبق نتایج مدل مربوط به شاخص SPEI نسبت به مدل شاخص RDI شبیه سازی بهتری انجام داد. اعتبارسنجی نشان دهنده تفاوت غیر معنی دار داده های شبیه سازی شده با داده های مشاهده شده در سطح 5% در این ایستگاهها بود. ضمناً نتایج بیانگر جواب بهتر مدل های کلی برازش داده شده در این تحقیق در منطقه خشک استان می باشد.