کاهش اثر ناهم واریانسی در محاسبه میانگین بارش سالانه ایران؛ بخش دوم :مقیاس مکانی حوزه آبخیز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان

2 استادیار گروه منابع طبیعی- دانشگاه هرمزگان

چکیده

در کشور ناهمواری مانند ایران که دارای تنوع اقلیمی بسیار زیادی است و در کمربندهای ارتفاعی مختلف آن می‌توان آب و هوای متفاوتی را تجربه کرد، بررسی ناهم‌واریانسی داده‌های بارش در مقیاس مکانی نواحی اقلیمی، کارآیی میانگین بارش را به چالش می‌کشد. لذا در این پژوهش با مبنا قراردادن مقیاس مکانی حوزه‌ی آبخیز و بررسی داده‌های بارش 146 ایستگاه همدید، در چهار مقیاس زمانی فصل پُربارش، نیمه پُربارش، پیش بارش و کم بارش اثر ناهم‌واریانسی بر میانگین بارش ازطریق آزمون لوین مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که اثرگذاری ناهم‌واریانسی بر داده‌های بارش را می‌توان به‌وضوح در حوزه‌های آبخیز دریای مازندران و فلات مرکزی مشاهده کرد. به‌طوری که هم‌واریانس‌ترین و ناهم‌واریانس‌ترین زیرحوزه‌ها در هر چهار مقیاس زمانی، در این دو حوزه‌ی آبخیز قرار دارند. حتیّ وجود تناسب در پراکنش و توزیع ایستگاه‌های همدید، باز نتوانسته است از بروز ناهم‌واریانسی در داده‌های بارش این دو حوزه‌ی آبخیز جلوگیری کند. بنابراین کاربرد مفهوم میانگین برای انتقال مناسب رفتار بارشی کلّ پهنه‌ی سرزمینی ایران در مقیاس مکانی حوزه‌ی آبخیز نیز همانند مقیاس نواحی اقلیمی، مفهومی ناقص است و کارکرد اصلی خود را ازدست می‌دهد. بنابراین، نخست لازم است که کشورهایی مانند ایران که تنوع اقلیمی متفاوتی دارند، از محاسبه‌ی میانگین بارش در دو مقیاس نواحی اقلیمی و حوزه‌ی آبخیز درجه دو پرهیز کنند. همچنین، با تعیین علّت ناهم‌واریانسی خطاهای داده‌های بارش و انتخاب بهترین مدل یا مدل‌هایی که می‌توانند ناهم‌واریانسی را در مقیاس حوزه‌ها‌ی آبخیز درجه‌های 3، 4، 5، 6 و 7 در نظر بگیرند، ناهم‌واریانسی داده‌های بارش را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Modifying Annual Precipitation Mean in Iran Concerning the Effects of Heteroscedasticity; Part 2: Catchment Spatial Scale

نویسندگان [English]

  • Sajedeh Safikhani 1
  • Arashk Holisaz 2
1 Ph.D. Student of Watershed Management Science and Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran
2 Hormozgan University, Iran
چکیده [English]

Iran is a very rugged country and has and diverse climate movement. This different climates can effect on the heteroscedasticity of precipitation data at the spatial scale of climatic regions, and consequently, heteroscedasticity as determining concept challenges the calculation and efficiency of mean precipitation. Accordingly, in this study, building on the catchment spatial scale and investigating the precipitation data from146 synoptic stations at four temporal scales-heavy precipitation, semi-heavy precipitation, pre-precipitation, and low precipitation- the effect of heteroscedasticity on mean precipitation were investigated by Levene test. The results showed that the effects of heteroscedasticity on precipitation data can be clearly seen in the catchments of the Mazandaran Sea and the Central Plateau. So that the most heteroscedasticity and homoscedasticity are located in these catchments at four temporal scales. Even the current network of synoptic stations could not prevent of the effects of heteroscedasticity on precipitation data in these two catchments. Hence, use of mean index is an incomplete concept for complete recognition of precipitation status and precipitation distribution at the extent of Iran territory in two spatial scale of the catchment and climatic regions. Therefore, to achieve an efficient mean of precipitation in very rugged country as Iran, it is necessary, avoiding calculating mean at in two spatial scale of the catchment and climatic regions. Also, the heteroscedasticity effect reduced the precipitation data by determining cause of heteroscedasticity of precipitation data errors and the selection of best model that can consider the heteroscedasticity of precipitation data at the small catchment scale.

کلیدواژه‌ها [English]

  • homoscedasticity
  • inequality of error variance
  • Levene&rsquo؛ s Test
  • Precipitation

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار