بررسی اهمیت تیپ رگبار و گیرش اولیه در تعیین دبی اوج سیلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس /دانشکده عمران دانشگاه علمی-کاربردی و عضو کمیته فنی شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس

2 دانشیار /گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به اینکه اغلب حوضه‌های آبریز فاقد آمار و اطلاعات با کفایت لازم هستند، شبیه سازی بارش- رواناب منطقه شمال نیشابور در سیستم هیدرولوژیک با الگوریتم‌های مدل HEC-HMS پایه ریزی شد. الگوریتم انتخابی در مدل مذکور،  روش SCS(CN)  می باشد. شماره منحنی حوضه برای شرایط متوسط بر اساس اطلاعات پوشش گیاهی، کاربری اراضی، گروه‌های هیدرولوژیک خاک و جدول SCS محاسبه شد. روندیابی موج سیل نیز در بازه‌های مورد نیاز از روش روند تأخیر صورت گرفت. در این تحقیق جهت بررسی اهمیت تیپ رگبار در تخمین دبی اوج سیلاب در کنار ضرایب مختلف گیرش اولیه (2/0 و 05/0 )، سه ایستگاه هیدرومتری عشق آباد، دیزبادعلیا و زرنده با پراکنش منطقی در شمال نیشابور انتخاب گردیدند. نتایج حاکی از آن است که کاربرد روش SCS(CN) در منطقه شمال نیشابور با رگبار تیپ IV و گیرش اولیه 2/0 دارای کمترین درصد خطا می‌باشد. همچنین استفاده از نسبت جذب اولیه 05/0 به جای 2/0 که توسط وودوارد و همکاران (2003) توصیه شده، در منطقه شمال نیشابور مناسب نمی‌باشد. بطور کلی نتایج تحقیق نشان می‌دهند که تنها 53 درصد از دبی‌های اوج تخمینی (از 15 مشاهده) در دامنه قابل قبول از دبی اوج مبنا قرار دارند. لذا روش مذکور را بدون عمل بهینه سازی و/یا فرایند منطقه‌ای نمودن برای حوضه مورد مطالعه توصیه نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Importance of Storm Type and Initial Loss Value for Flood Discharge Estimation

نویسندگان [English]

  • F Daliri 1
  • M Kholghi 2
1 - Instructor., Faculty of Civil Eng, Univ. of Jame, Tehran, & Technical Team MAHAB GHODSS Cons. Eng
2 Assoc. Prof., Irrigation Eng. Department, Univ. of Tehran.
چکیده [English]

Available flood discharge data has a significant role in the procedure of flood control and management. In sites with a lack of data, a simulation model with the synthetic and estimated data is recommended. In this study a rainfall-runoff model (HEC-HMS) based on SCS (curve number) and flood routing (lag-trend) methods have been applied for a watershed situated in the north of Neyshabour, Northeast of Iran. The effects of several storm patterns and initial losses (0.2 & 0.05) have been studied for flood estimation. The results indicated that for a storm pattern of type IV and initial losses of 0.2, the estimated peak flood had more accuracy among patterns. However with this model 53% of 15 observed flood peak data is acceptable. Other result showed that the SCS method has less accuracy and it is not recommended for a watershed like north Neyshaboor flood management and should be calibrated.       

کلیدواژه‌ها [English]

  • Storm type
  • Initial losses
  • Flood discharge
  • Simulation
  • Neyshabor Watershed
دلیری، ف. (1379)، "مطالعات هیدرولوژی و منابع آب حوضه آبخیز وشته- زیدشت منطقه طالقان"، پروژه کارشناسی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 85 ص.
مهدوی، م. (1381)، "هیدرولوژی کاربردی" جلد اول، دانشگاه تهران، چاپ چهارم. 364 ص.
 مهدوی، م. (1381)، "هیدرولوژی کاربردی" جلد دوم، دانشگاه تهران، چاپ سوم. 441 ص.
نجمایی، م. (1369)، "هیدرولوژی مهندسی"، جلد دوم، دانشگاه علم و صنعت، چاپ دوم. 608 ص.
یزدانی، م.، مهدوی، م. و حسینی چگینی، ا. (1380)، "تعیین دبی حداکثر سیلاب با استفاده از روش ترسیمی SCS در حوضه‌های آبخیز کوچک" مجله منابع طبیعی ایران، 54 (4): صص. 355-368.
Bales, J. and  Betson, R. P. (1981), "The Curve Number as a Hydrologic Index", Proceeding International Symposium on Rainfall–Runoff Modeling, Mississippi State University, pp. 371-386.
 
Daliri, F., Kholghi, M. and S. Seraji. H. (2009), "Importance Storm Type and Initial Loss In Flood Modeling," Proceeding of the 1th  International Conference of Water Crisis, Univ of Zabol.
Woodward, D.E., Hawkins, R.H. and Jiang, R. (2003), "Runoff curve Number Method: Examination of the Initial Abstraction ratio" Proceeding of the World Water & Environmental Resources Congress and Related Symposia.