مقایسه عوامل بیلان متوسط درازمدت دریاچه ارومیه با سال‌های آبی تر و خشک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 معاون /مطالعات پایه منابع آب، سازمان آب منطقه ای آذربایجان شرقی و اردبیل

2 مدیر /دفتر تلفیق و بیلان، سازمان آب منطقه ای آذربایجان شرقی و اردبیل

چکیده

دراین مقاله به منظور بررسی بیلان دریاچه ارومیه، با استفاده از آمار سی و نه ساله نوسانات سطح آب دریاچه و همچنین آمار جریان سطحی ورودی به دریاچه، بارندگی برسطح دریاچه، تبخیر از سطح دریاچه و نقشه‌های ایزوپیز آب زیرزمینی، مقادیر عوامل بیلان آب دریاچه ارومیه اعم از ورودی و خروجی در دراز مدت، سال‌های آبی تر و خشک محاسبه گردیده‌اند. سپس مقادیر عوامل بیلان آب در سال‌های آبی تر و خشک با متوسط دراز مدت مورد مقایسه قرار گرفته است. با توجه به نتایج به دست آمده حداکثر و حداقل تراز سطح آب دریاچه 41/1278 و 23/1273 متر از سطح دریای آزاد بوده که به ترتیب در سال‌های آبی (74-1373) و (81-1380)  مشاهده شده است. حداکثر و حداقل تغییرات حجم مخزن به ترتیب در سال‌های آبی (48-1347) و (78-1377) بوده است که به عنوان سال‌های آبی تر و خشک معرفی گردیده‌اند. بهترین تراز برای دریاچه بین رقوم 1275 الی1276 متر از سطح دریای آزاد بوده و متوسط تراز در طول آمار ثبت شده رقم 6/1275 متر از سطح دریای آزاد می‌باشد. برای رسیدن از تراز 23/1273متر به تراز 6/1275 متر نیاز به ذخیره شدن 4/7 میلیارد متر مکعب آب بوده که این امر مستلزم بروز یک سال پر آبی در حد سال آبی (48-1347) و یا پنج سال متوالی در حد متوسط دراز مدت می‌باشد. همچنین با توجه به تغیـیرات عوامل ورودی و خروجـی، ملاحظه می‌شود که دامنه تغییرات عوامل ورودی 343 درصد بیش از عوامل خروجی است. در نهایت پس از بررسی بیلان دریاچه، راهکارهای مدیریتی به منظور بهره‌برداری بهینه از پتانسیل منابع آب حوزه آبریز دریاچه ارومیه در راستای حفظ حیات دریاچه ارائه شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of Long-term Average Water Balance Factors of Orumieh Lake with Wet and Dry Years

نویسندگان [English]

  • N Ayromloo 1
  • A Khaki Torabi 2
1 Deputy for Basic Water Resources Studies, Ardebil and East Azerbayejan Regional Water Authority
2 Director of Office of Assimilation and Balance, Ardebil and East Azerbayejan Regional Water Authority
چکیده [English]

In this paper, using the 39 years of water surface fluctuation data and surface inflows, precipitation on the lake, evaporation from the free surface and iso-potential groundwater maps, the main parameters for water balance in the lake are calculated. Then these parameters are compared for long-term, wet and dry periods. According to received results, the maximum and minimum values of the water surface level of the lake is 1278.41 and 1273.23 meter above sea level, respectively. These extremes are observed in water years of 1373-74 and 1380-81 correspondingly. The Maximum and minimum variations in volume has occurred in 1347-48 and 1377-78, that they are introduced as a wet and dry years, respectively. The suitable elevation for lake is between 1275 to 1246 meters above sea level. The mean elevation based on 39 years of recorded data is 1275.6 m above sea level. In order to increase the level from 1273.23  to 1275.6 meter, about 7.4 billion m3 of water should be reserved. For this condition to occur, a wet year (i.e. 1347-48) or a long-term average for five successive years should happen. Also the variation rate for inflows are about %343 grater than outflows factors. Finally, after the considerating of the lake balance, management actions are presented for better exploitation of water resources and environmental preservation of Orumieh lake basin.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Balance
  • Inflow
  • Outflow
  • long-term
  • Wet and Dry year
معاونت مطالعـات سـازمان آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی،
(1382-1344). بانک اطلاعاتی معاونت مطالعات سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی، آمار نوسانات روزانه سطح آب دریاچه ارومیه.
جبارلوی شبستری، ب.، (1378). دریاچه ارومیه (اشک طبیعت ایران)، انتشارات نقش مهر.
سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی، (1378). گزارش بیلان دریاچه ارومیه.
سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، (1365). گزارش نوسانات سطح آب دریاچه ارومیه.
سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی وغربی، (1370). اطلس منابع آب حوزه آبریز دریاچه ارومیه.
موحد دانش، ع، ا. (1366). بیلان آب، انتشارات عمیدی، تبریز.