لایه بندی حرارتی در مخازن متوالی ـ مطالعه موردی مخازن سدهای کارون 2،1و3

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی /دانشگاه امام حسین (ع)

2 استادیار /دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران

3 عضو معاونت فنی و طرحهای توسعه/ شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران

چکیده

لایه بندی حرارتی مانع دریافت اکسیژن از منابع خارجی در داخل مخازن می‌شود، کمبود اکسیژن و ایجاد شرایط بی‌هوازی بر بسیاری از فرایندهای بوم‌شناختی و شیمیایی در مخزن تاثیر منفی می‌گذارد. در این شرایط رهاسازی جریان از زیر لایه در زمان لایه‌بندی باعث می‌شود که جریان آب سردتری از جریان پایه، آزاد و رها شود. جریان آب سرد از مخازن بالادست در شرایط گرم تابستان می‌تواند باعث تقویت لایه‌بندی یا حتی القای لایه‌بندی در مخازن پایین‌دست شود. در این مقاله به منظور بررسی اثر مخازن بالا دست در وضعیت لایه‌بندی مخازن پایین دست درمخازن کارون 1،2و3 دو حالت متفاوت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. حالت تک مخزنی، که در آن ورودی به مخازن، جریان طبیعی رودخانه است و حالت چند مخزنی که در آن هر سه مخزن با هم دیده شده است و لایه‌بندی مخازن با توجه به اثر القایی سه مخزن بر روی هم تعیین شده است. با مقایسه نتایج این دو حالت می‌توان به‌هدف موردنظر رسید. برای این منظور از برنامه HEC5Q استفاده شده است. نتیجه بررسی نشان‌می‌دهد که در مخزن کارون سه با توجه به اینکه اولین مخزن در بالادست است، روند تغییرات لایه‌بندی طبیعی‌ وعادی است. در مخزن کارون2 در اوایل زمستان هنوز دمای آب مخزن گرم است و حدود شش درجه با حالت مخزن تک در همان زمان تفاوت دارد. در مخزن کارون 1 شروع فصل لایه‌بندی و دامنه تغییرات دمای آب در اثر وجود مخازن بالادست متفاوت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Thermal Stratification in Tandem Reservoirs Case Study: Karun 1, Karun 2, and Karun 3 Reservoirs

نویسندگان [English]

  • H Zargarpour 1
  • M Gheravi 2
  • J Dehghan 3
1 Scientific Staff, Emam Hosein University, Iran
2 Assistant Professor, School of Civil Eng. Iran University of Science and Technology (IUST-IRAN)
3 Member of Technical Department of IWPC, Iran.
چکیده [English]

Thermal stratification in prevents reservoirs oxygen to reach the bottom layers. In this study, the effects of upstream reservoirs in thermal stratification of downstream reservoirs have been investigated. This paper presents the results in two different conditions; single and tandem reservoirs.
 
In single reservoir conditions, inflow to each reservoir is the natural river stream. In tandem reservoirs condition, the effect of each reservoir on downstream reservoirs is examined. Comparing the results of these two conditions explained the induced thermal stratification phenomena. This study is performed using HEC-5Q software.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thermal stratification
  • Induced
  • Epilimnion
  • Hypolimnion
  • Metalimnion
شرکت خدمات مهندسی برق، امور مهندسی منابع آب، گزارش منابع آب سد شهید عباسپور.
شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس، گزارش هیدرولوژی و منابع آب طرح کارون 3.
دهقان، ج. (1380)، "لایه‌بندی حرارتی در مخازن متوالی،مطالعه موردی مخازن سدهای کارون یک ،دو و سه، پایان نامه                                                                      کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران، 125 صفحه
 
 
Fontana, D., Labadie, J. and Loftis, B. (1981), Optimal control of reservoir discharge quality through selective withdrawal, Water Resour. Res., 17(6), pp. 1594-1604.
Hayes, D. F. (1990), Operating multireservoir hydropower systems for downstream water quality, ph.D. dissertation, Colo. State Univ., Ft.Collins.
Hayes, D. F., Labadie, J. W., Sanders, T. G. and Brown, J. K. (1998), Enhancing water quality in hydropower system operations, water resources research, vol. 34 , No.3 , pp. 471-483.
Hutchinson, G. E. (1957), A Treatise on Limnology vol.1, New York, NY:Wiley.
Hydrologic Engineering center, U.S.Army Corps of Engineers (1986), HEC-5, Simulation of flood control and conservation systems, Appendix on water quality analysis.
Hydrologic Engineering center, U.S.Army Corps of Engineers, HEC-5 (1989), Simulation of flood control and conservation systems, and Exhibit 8 of users manual – input descriptions.
Labadie, J. (1983), Drought contingency model for water control at Corps reservoirs in the Ohio River Basin : Cumberland River case study, Colo. State Univ., Ft.Collins.
Loftis, B., Labadie, J. and Fontana, D. (1985), Optimal operation of a system of lakes for quality and quantity, paper presented at Specialty Conference on computer Applications in Water Resources, Am.Soc. Of Civ. Eng., Buffalo, N.Y., June 10-12.
Orlob, G. T. (1982), Mathematical modeling of water quality: streams, lakes, and reservoirs,university of California, Davis, John Wiley and sons, New York.
Punnett, R. (1987), HEC-5Q: Ahandy tool or monkey wrench? In proceeding: CE Workshop on Reservoir Release, Misc. Pap. E-87-3, 49 p., U.S.Army Eng. Waterw. Exp. Stn., Vicksburg, Miss.